ფსიქოლოგის ინსტიტუტი არასრულწლოვანთა მართლმსაჯულების მულტიდისციპლინური მიდგომის კონტექსტში
DOI:
https://doi.org/10.60131/jlaw.1.2024.7939საკვანძო სიტყვები:
ფსიქოლოგი, არასრულწლოვანთა მართლმსაჯულება, ბავშვზე მორგებული მართლმსაჯულება, მულტიდისციპლინური მიდგომა, ბავშვის ქოლგა უფლებები.ანოტაცია
სტატია ეთმობა ბავშვის სამოქალაქო სამართალწარმოების წესით მართლმსაჯულებაზე უფლების განხორციელებისას ფსიქოლოგის ინსტიტუტის, როგორც ბავშვის უფლებების დაცვის გარანტის, როლისა და მნიშვნელობის წარმოჩენას, გვთავაზობს რეკომენდაციებს აღნიშნული ინსტიტუტის გაძლიერების, ეფექტიანობის გაზრდის თვალსაზრისით.
წყაროები
References are not available right now.
საქართველოს კონსტიტუცია, საქართველოს საკანონმდებლო მაცნე, 31-33, 24/08/1995 <https://matsne.gov.ge/ka/document/view/30346?publication=36> [29.01.2024].
საქართველოს კანონი „საქართველოს სამოქალაქო კოდექსი“, საქართველოს საკანონმდებლო მაცნე, 786, 24/07/1997, <https://matsne.gov.ge/ka/document/view/31702?publication=117> [29.01.2024].
საქართველოს კანონი „საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო კოდექსი“, საქართველოს საკანონმდებლო მაცნე, 1106, 14/11/1997, <https://matsne.gov.ge/ka/document/view/29962?publication=149>[29.01.2024].
საქართველოს კანონი „ბავშვის უფლებათა კოდექსი“, საქართველოს საკანონმდებლო მაცნე, 5004-Iს, 20/09/2019, <https://matsne.gov.ge/ka/document/view/4613854?publication=4> [29.01.2024].
საქართველოს კანონი „არასრულწლოვანთა მართლმსაჯულების კოდექსი“ საქართველოს საკანონმდებლო მაცნე, 3708-IIს,24/06/2015,<https://matsne.gov.ge/ka/document/view/2877281?publication=22> [29.01.2024].
საქართველოს ორგანული კანონი „ნორმატიული აქტების შესახებ“ საქართველოს საკანონმდებლო მაცნე, 1876, 09/11/2009, <https://matsne.gov.ge/ka/document/view/90052?publication=37> [29.01.2024].
გაეროს 1989 წლის 20 ნოემბრის კონვენცია „ბავშვის უფლებების შესახებ“, საქართველოს საკანონმდებლო მაცნე, <https://matsne.gov.ge/ka/document/view/1399901?publication=0> [29.01.2024], საქართველოს მიერ რატიფიცირებულია 1994 წელს, ძალაში შესვლის თარიღი 02/07/1994.
გაეროს ბავშვის უფლებების კონვენციის დამატებითი ოქმი „ბავშვებით ვაჭრობის, ბავშვთა პროსტიტუციისა და ბავშვთა პორნოგრაფიის შესახებ“ (2000წ.)<https://matsne.gov.ge/ka/document/view/1203722?publication=0> [29.01.2024], საქართველოს მიერ რატიფიცირებულია 2005 წელს.
გაეროს ბავშვის უფლებების კონვენციის ფაკულტატური ოქმი „შეიარაღებულ კონფლიქტში ბავშვთა მონაწილეობის შესახებ“ (2000წ.) <https://matsne.gov.ge/ka/document/view/3790228?publication=0>[29.01.2024], საქართველოს მიერ რატიფიცირებულია 2010 წელს.
გაეროს ბავშვის უფლებების კონვენციის „შეტყობინებების პროცედურების შესახებ“ დამატებითი ოქმი (2011(14)წ.) <https://matsne.gov.ge/ka/document/view/3580102?publication=0> [29.01.2024], საქართველოს მიერ რატიფიცირებულია 2016 წელს.
გაეროს შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე პირთა კონვენცია (2008წ.), საქართველოს მიერ რატიფიცირებულია 2013 წ. <https://matsne.gov.ge/ka/document/view/2334289?publication=0> [29.01.2024].
ევროპის ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა კონვენცია <https://matsne.gov.ge/ka/document/view/1208370?publication=0> [29.01.2024], საქართველოს მიერ რატიფიცირებულია 20.05.1999.
ევროპის სოციალური ქარტია - ევროპის სოციალური ქარტია (შესწორებული) <https://www.matsne.gov.ge/ka/document/view/1392164?publication=0> [29.01.2024]. მიღებულია 1996წ. 3 მაისს. საქართველოს მიერ რატიფიცირებულია 2005 წ. 1 ივლისს.
ევროპის საბჭოს კონვენცია სექსუალური ექსპლუატაციისა და ძალადობისგან ბავშვთა დაცვის შესახებე.წ. „ლანსაროტის კონვენცია“ <https://matsne.gov.ge/ka/document/view/2684715?publication=0> [29.01.2024].01/07/2010 - რატიფიცირებულია 23.09.2014;
ევროპის კონვენცია წამების და არაადამიანური ან დამამცირებელი მოპყრობის ან სასჯელის პრევენციის შესახებ 1987 წ. <https://www.matsne.gov.ge/ka/document/view/1222504?publication=0>[29.01.2024]. რატიფიცირებულია საქართველოს მიერ 20.06.2000;
ევროპის საბჭოს კონვენცია პერსონალური მონაცემების ავტომატური დამუშავებისას ინდივიდთა დაცვის შესახებ <https://matsne.gov.ge/ka/document/view/1244845?publication=0>[29.01.2024]. ძალაში შევიდა 01.10.1985; საქართველოს მიერ რატიფიცირებულია 14.12.2005;
ბავშვის უფლებების ევროპული სამართლის სახელმძღვანელო, ლაშა ლურსმანაშვილის თარგმანი, თბ., 2020.
წაქაძე ქ., არასრულწლოვანთა მართლმსაჯულების რეფორმა საქართველოში, გორი, 2019, <https://openscience.ge/bitstream/1/1948/1/Ketevan%20Tsakadze%20Samagistro.pdf> [29.01.2024].
შაჰოვიჩი ნ. ვ., დოეკი ე. ი., ცერმატენი ჟ., ბავშვის უფლებები საერთაშორისო სამართალში (ბავშვის უფლებები მოკლედ და კონტექსტში: ყველაფერი ბავშვის უფლებების შესახებ), ბერნი, 2012, რედ. თარგმანისა ალექსიძე ლ., ხუციშვილი ქ., თბ., 2015, XIX, 341-342.
ჰამილტონი ქ., არასრულწლოვანთა მართლმსაჯულების საკანონმდებლო რეფორმა-სახელმძღვანელო მითითებები, ნიუ-იორკი, 2011, ქართული თარგმანი, გაეროს ბავშვთა ფონდი, 2013, <https://www.supremecourt.ge/files/upload-file/pdf/arasrw.martl4.pdf> [29.01.2024].
სსიპ სახელმწიფო ზრუნვისა და ტრეფიკინგის მსხვერპლთა, დაზარალებულთა დახმარების სააგენტოს დებულება <https://atipfund.moh.gov.ge/res/docs/saagentos_debuleba_2020.pdf> [29.01.2024].
ბავშვზე მორგებული მართლმსაჯულება კანონმდებლობის კვლევა, გაეროს ბავშვთა ფონდი, 2017, <https://www.unicef.org/georgia/media/1481/file/Legislative%20Analysis%20GEO.pdf>[29.01.2024].
სისხლის სამართლის სისტემის რეფორმის უწყებათაშორისი საკოორდინაციო საბჭოს სისხლის სამართლის სისტემის რეფორმის სტრატეგია, 2015 წელი, საქართველოს იუსტიციის სამინისტრო, <https://justice.gov.ge/files/ZZVEkJ2awXHd.docx1> [29.01.2024], 71.
ბავშვის უფლებები სასამართლოსადმი ხელმისაწვდომობის უფლება (კონვენციის მე-6 მუხლი), ევროსასამართლოს პრეცედენტები, <https://www.supremecourt.ge/uploads/files/1/pdf/adamianis-uflebata-centri/saertashoriso-kvlevebi5.pdf> [29.01.2024].
საქართველოს უზენაესი სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა პალატის 2018 წლის 20 აპრილის გადაწყვეტილება Nას-1449-1369-2017.
საქართველოს უზენაესი სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა პალატის 2016 წლის 06 ივლისის გადაწყვეტილება Nას-53-51-2016.
საქართველოს უზენაესი სასამართლოს სამოქალაქო საქმეთა პალატის 2021 წლის 30 ივლისის გადაწყვეტილება Nას-434-2021.
ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს გადაწყვეტილება გ.ს. საქართველოს წინააღმდეგ“, საჩივარი N2361/13. 2015 წლის 21 ივლისი, <https://matsne.gov.ge/ka/document/view/3276261?publication=0> [04.09.2023].
ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს 2016 წლის 02 თებერვლის გადაწყვეტილება ნ.წ. და სხვები საქართველოს წინააღმდეგ. <https://www.matsne.gov.ge/ka/document/view/3295053?publication=0> [29.01.2024].
გაეროს მინიმალური სტანდარტული წესები არასრულწლოვანთა მიმართ მართლმსაჯულების განხორციელების შესახებ - „პეკინური წესები“ A/RES/40/33 (1985წ.) <https://documents-dds-ny.un.org/doc/RESOLUTION/GEN/NR0/477/40/IMG/NR047740.pdf?OpenElement> [29.01.2024].
გაეროს ინსტრუქცია არასრუწლოვანთა დამნაშავეობის პრევენციის შესახებ - „რიადის წესები“ A/RES/45/112 (1990წ.) <https://documents-dds-ny.un.org/doc/RESOLUTION/GEN/NR0/565/01/IMG/NR056501.pdf?OpenElement> [29.01.2024].
გაეროს წესები თავისუფლებააღკვეთილ არასრულწლოვანთა დაცვის შესახებ - „ჰავანის წესები“ A/45/49 (1990წ.) <https://documents-dds-ny.un.org/doc/UNDOC/GEN/NR0/762/20/IMG/NR076220.pdf?OpenElement> [29.01.2024].
გაეროს ეკონომიკური და სოციალური საბჭოს 2005/20 რეზოლუცია მსხვერპლი და დანაშაულის მოწმე ბავშვის შესახებ ინსტრუქცია (2005წ.) <https://www.un.org/en/ecosoc/docs/2005/resolution%202005-20.pdf> [29.01.2024].
ბავშვის უფლებათა კომიტეტის ზოგადი კომენტარი №5 (2003წ.) „ბავშვის უფლებათა კონვენციის განხორციელების ზოგადი ღონისძიებები“ (მუხ. 4, 42 და 44 (6)) <https://digitallibrary.un.org/record/513415?ln=en>[29.01.2024].
ბავშვის უფლებათა კომიტეტის ზოგადი კომენტარი №12 (2009წ.) „ბავშვის უფლება მისი მოსაზრებების მოსმენაზე“ <https://digitallibrary.un.org/record/671444?ln=en>[29.01.2024].
ბავშვის უფლებათა კომიტეტის ზოგადი კომენტარი №14 (2013წ.) „ბავშვის უფლება მისი საუკეთესო ინტერესების უპირატესად გათვალისწინების შესახებ“ <https://digitallibrary.un.org/record/778523>[29.01.2024].
ბავშვის უფლებათა კომიტეტის ზოგადი კომენტარი №6 (2005წ.) „თანმხლების გარეშე მყოფი და ოჯახისგან განცალკევებული ბავშვების მიმართ მოპყრობა წარმოშობის ქვეყნის გარეთ“ <https://digitallibrary.un.org/record/566055?ln=en>[29.01.2024].
ბავშვის უფლებათა კომიტეტის ზოგადი კომენტარი №8 (2006წ.) „ბავშვის უფლება დაცული იყოს ფიზიკური დასჯისა და სხვა სასტიკი ან დამამცირებელი სასჯელებისგან“ <https://digitallibrary.un.org/record/583961?ln=en>[29.01.2024].
ბავშვის უფლებათა კომიტეტის ზოგადი კომენტარი №9 (2006წ.) „შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე ბავშვთა უფლებები“ <https://digitallibrary.un.org/record/593891?ln=en>[29.01.2024].
ბავშვის უფლებათა კომიტეტის ზოგადი კომენტარი №13 (2011წ.) „ბავშვის უფლება ძალადობის ყველა ფორმისგან დაცვის შესახებ“ <https://digitallibrary.un.org/record/711722?ln=en>[29.01.2024].
ბავშვის უფლებათა კომიტეტის ზოგადი კომენტარი №15 (2013წ.) „ბავშვის უფლება ჯანდაცვის უმაღლესი სტანდარტით სარგებლობის შესახებ“ <https://digitallibrary.un.org/record/778524?ln=en>[29.01.2024].
ბავშვის უფლებათა კომიტეტის ზოგადი კომენტარი №1 (2001წ.) „მუხ. 29 (1). განათლების მიზნები“ <https://digitallibrary.un.org/record/447223?ln=en>[29.01.2024].
შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირთა კომიტეტის ზოგადი კომენტარი №4 (2016წ.) „მუხ. 24. უფლება ინკლუზიური განათლების შესახებ“ <https://digitallibrary.un.org/record/1313836?ln=en>[29.01.2024].
ევროპის საბჭოს პოლიტიკის სახელმძღვანელო პრინციპები ძალადობისგან ბავშვთა დაცვის ინტეგრირებული ეროვნული სტრატეგიების შესახებ <https://rm.coe.int/168046d3a0> [29.01.2024].
ევროპის საბჭოს მინისტრთა კომიტეტის სახელმძღვანელო მითითებები ბავშვზე მორგებული მართლმსაჯულების შესახებ <https://rm.coe.int/16804b2cf3> [29.01.2024].- ევროპის საბჭოს მინისტრთა კომიტეტმა მიიღო 2010 წლის 17 ნოემბერს.
საქართველოს ევროკავშირთან ასოცირების ახალი დღის წესრიგის (პროექტი) 2021-2027, <https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX:52022PC0103> [29.01.2024].
გაიდლაინები არის 1999 წლის ბავშვთა დაცვის ფსიქოლოგიური შეფასების სახელმძღვანელოს (APA, 1999) შესწორებული ვერსია. ეს გაიდლაინები ეფუძნება ფსიქოლოგთა ეთიკურ პრინციპებს და ამერიკის ფსიქოლოგთა ასოციაციის (APA) ქცევის კოდექსს („ეთიკის კოდექსი“) (APA, 2002a, 2010).Guidelines for Pshychological Evaluations in Child Protection Matters.<https://www.apa.org/practice/guidelines/childprotection?fbclid=IwAR0rb98EmoPRV3UXZUEo> [29.01.2024].
Okoye, J. U., Oraegbunam, I. K., Some pathways for psychology's influence on legal system. African Journal of Law and Human Rights, 3(1), 2019, 46, 48, 50, 51.
Veeraraghavan, V. (2009). Handbook of Forensic Psychology. Select Scientific Publishers, New Delhi.
Bartol, C.R. and Bartol, A.M. (2008). Introduction to Forensic Psychology. Research and Application. (2nd edition). Barnes & Nobles, NY.
Forensic Psychology in Civil and Criminal Legal Proceedings and Juvinile Crimes<https://egyankosh.ac.in/bitstream/123456789/24215/1/Unit-3.pdf.> [29.01.2024].
T v. United Kingdom – Application No. 24724/94, ECtHR, 16 December 1999, <https://hudoc.echr.coe.int/eng#{%22itemid%22:[%22001-58593%22]}> [04.09.2023].
გამოქვეყნებული
როგორ უნდა ციტირება
გამოცემა
სექცია
ლიცენზია
ეს ნამუშევარი ლიცენზირებულია Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 საერთაშორისო ლიცენზიით .
