უფლების შინაარსი სამოქალაქო სამართალში
DOI:
https://doi.org/10.60131/jlaw.2.2023.7693საკვანძო სიტყვები:
უფლება, უფლების ნიშნები, სამოქალაქო უფლება, თეორიები, კრიტიკა.ანოტაცია
სამოქალაქო უფლების შინაარსისა და ძირითადი თავისებურებების დადგენა არის სამოქალაქო სამართლის მეცნიერების ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი საკითხი. კვლევის მიზანია თავდაპირველად უფლების შესახებ თეორიების კრიტიკული ანალიზი, შემდგომ კი სამოქალაქო უფლების შინაარსისა და თავისებურებების განსაზღვრა. ეს გამოკვეთს, როგორია სამოქალაქო უფლების მეთოდოლოგიური საფუძვლები, რა მიმართებაა მის სამართლებრივ და ფაქტობრივ საწყისებს შორის.
საკითხის გარკვევა მნიშვნელოვანია სამოქალაქო უფლების იურიდიული ბუნების დასადგენად, რათა განისაზღვროს, რისი დაცვა შეუძლია სუბიექტს და რისი - არა, სად მთავრდება პირის ფაქტობრივი შესაძლებლობა და რა მომენტიდან იძენს ის იურიდიულ ფორმას. შესაბამისად, თემა საინტერესოა სუბიექტთა ინტერესების იურიდიული დაცვის თვალსაზრისითაც, რაც მას პრაქტიკულ მნიშვნელობასაც მატებს.
კვლევამ ცხადყო, რომ უფლების შესახებ თეორიები შეიცავს ხარვეზებს და ცალ-ცალკე ვერ ხსნის უფლების იურიდიულ ხასიათს. შესაბამისად, უფლება არ უნდა იყოს დაყვანილი მხოლოდ ერთ კომპონენტზე, რომელსაც აღიარებს ესა თუ ის თეორია. მიზანშეწონილია, უფლება განიხილებოდეს მოვალეობასთან მჭიდრო კავშირში და გაიმიჯნოს ის ფაქტობრივი შესაძლებლობისგან. სამოქალაქო უფლება განიხილება სამოქალაქო სამართლით გათვალისწინებულ შესაძლებლობად ქმედების შესრულების შესახებ, რაც შეიძლება დაეფუძნოს როგორც კანონს, ისე ხელშეკრულებას. ეს განსაკუთრებით საყურადღებოა „ნებადართულია, რაც აკრძალული არაა“-ს პრინციპის ფარგლებში. შესაბამისად, სამოქალაქო უფლების ცნების მოცულობა უნდა იყოს გაცილებით ფართო, ვიდრე საჯარო უფლების შინაარსი.
წყაროები
Civil Code of Georgia, 26/06/1997 (in Georgian).
Alekseev S.C., General Theory of Law, V. 2 vols., Moscow, 1982, 114-116 (in Russian).
Amiranashvili G., Concept and structure of civil rights, Journal "Justice and Law", №4, 2015, 140 (in Georgian).
Annales de la Faculté de Droit d’Istanbul, XL, N57, Yıl 2008, 296-298.
Artunç Ç. E., Vertragsfreiheit als Erscheinungsform der Privatautonomie im deutschen Zivilrecht,
Belov V. A., Civil Law, T. I, General Part, Introduction to Civil Law, 3rd ed., Moscow, 2014, 23-27 (in Russian).
Bichia M., Legal Obligational Relations, 3rd ed., Tbilisi, 2020, 19 (in Georgian).
Bichia M., Methodological Issues of Civil Legal Relations, TSU “Journal of Law”, № 1-2, 2010, 96-97 (in Georgian).
Bichia M., The Concept and Content of Civil Legal Relations, Doctoral Seminar Paper, Tbilisi, 2009, 21-22, (in Georgian).
Bork R., Allgemeiner Teil des Bürgerlichen Gesetzbuchs, 2. Auflage, Tübingen, 2006, 116.
Bratus S.N., Subjects of Civil Law, M., 1950, 11, 13 (in Russian).
Brox H., Allgemeiner Teil des Bürgelichen Gesetzbuchs, Sechste Auflage, München, 1982, 242-243.
Brox H., Walker, W.-D., Allgemeiner Teil des BGB, 30. Auflage, München, 2006, 318-319.
Bydlinski P. (Hrsg.), Bürgerliches Recht, Springers Kurzlehrbücher der Rechtswissenschaft, Buergerliches Recht, Band I, Allgemeiner Teil, dritte Auflage, WienNewYork, 2005, 13, 62.
Bydlinski P., Grundzüge des Privatrechts für Ausbildung und Praxis, 7. Auflage, Wien, 2007, 14.
Chanturia L., General part of civil law, Tbilisi, 2011, 98 (in Georgian).
Comte A., System of positive politics, ed. 1, 1890, 361 (in French) cited from the work: Diuges, L., General Transformations of Civil Law since the Napoleonic Code, translated by Sivers M. M., M., 1919, 15 (in Russian).
Diuges L., General Transformations of Civil Law since the Napoleonic Code, translated by Sivers M. M., M., 1919, 15-17 (in Russian).
Duguit L., The State, objective law and positive law, Paris, 1901, 147, (in French) cited from the work: Rozhdestvensky A., The Theory of Subjective Public Rights: A Critical-Systematic Study, Part I. Main Questions of the Theory of Subjective Public Rights, M., 1913, 16 (in Russian).
Fikentscher W., Heinemann A., Schuldrecht, 10. Auflage, Berlin, 2006, 19.
Gamkrelidze O., Irodion Surguladze and his book "Government and Law", Tbilisi, 2002, 20-21, 25-26 (in Georgian).
Gokieli F., Right, Journal "Samartali", No. 8-9, 1992, 65, 69, 71 (in Georgian).
Huemer D., Lenz W., Kerschner F., Lux D., Schlager J., Szep C., Wittmann E., Schlager S., Trausner M., Handbuch Vertragsgestaltung: Zivilrecht, Geselschaft, Steuerrecht, Für Praxis und Studium, herausgegeben von Kerschner F., 2013, 29.
Ioffe O. S., Legal relations under Soviet Civil Law, L., 1949, 49, 53 (in Russian).
Ioffe O. S., Shargorodsky M. D., Questions of the Theory of Law, M., 1961, 227, 229 (in Russian).
Ioffe O. S., Soviet Civil Law, General Part. Property Right. General Doctrine of Obligations, L., 1958, 70-71 (in Russian).
Jorbenadze S., Freedom of Contract in Civil Law, Tbilisi, 2017, 85 (in Georgian).
Jhering R. von, Geist deutschen romischen Rechts, III 1, 1. Aufl., 1865, §§ 60, 61.
Jhering, R. von, Geist des römischen Rechts auf den verschiedenen Stufen seiner Entwicklung, 3. Auflage, Leipzig, 3, Teil, 1, Abt., 1877, § 60, 327.
Kapanadze O., Historical Review of Civil Rights Theories, Journal "Young lawyers", № 5, 2016, 76 (in Georgian).
Kereselidze D., The most general systematic concepts of private law, Tbilisi, 2009, 76-80 (in Georgian).
Khetsuriani J., Functions of civil law, Tbilisi. 1995, 102 (in Georgian).
Krasheninnikov E., Interest Protected by Law and Means of Its Protection in Materials of the Scientific Conference - Issues in the Theory of Protective Legal Relations, Yaroslavl, 1991, 12 (in Russian).
Magaziner Ya.M., Selected Works on the General Theory of Law, St. Petersburg, 2006, 153, 155-156 (in Russian).
Mautner T., How Rights Became “Subjective”, In: Ration Juris, Vol. 26, No1, 2013, 112.
Menke C., Subjektive Rechte: Zur Paradoxie der Form, Zeitschrift für Rechtssoziologie, 29, Heft 1, 2008, 90.
Morandier L. J., Civil Law of France, translated by Fleishitz E. A., T. 1, M., 1958, 39-40 (in Russian).
Ninidze T., Live Icon of Dignity, Journal “Georgian SSR. Herald of the Academy”, Series of Economics and Law, No. 3, 1987, 64 (in Georgian).
Reiser L., Der Stand der Lehre vom subjektiven Recht in Deutschen Zivilrecht, Juristen Zeitung, 16. Jahrg. Nr. 15/16, 1961, 465.
Rozhdestvensky A., Fundamentals of the General Theory of Law: Course of lectures, M., 1912, 121 (in Russian).
Rozhdestvensky A., The Theory of Subjective Public Rights: A Critical-Systematic Study, Part I. Main Questions of the Theory of Subjective Public Rights, M., 1913, 16-17, 20, 22-24 (in Russian).
Ruling No. As-1300-1320-2011 of the Civil Affairs Chamber of the Supreme Court of Georgia dated March, 27.2012 (in Georgian).
Savigny F. C. von, System des heutigen römischen Rechts, Bn. 1, 1840, § 4, 7.
Schorder R., (unter Mitarbeit von Bar fred G. anspeter Hafermark, Dostal C., Bedau M., Moller Ulr., Revermann M.), Einfuhrung in die Rechtsgeschichte, Quellensammlung zur vorlesung mit erlauterungen,14 (neu barbeitete) Aufl., 2005, 146.
Sharon Byrd B., Hruschka J., Kant’s Doctrine of Right: A Commentary, Cambridge, 2010, 28.
Surguladze I., Government and Law, translated by Gamkrelidze O., Tbilisi, 2002, 94, 96, 100-102, 110, 134-139.
UEx R., Philosophy of Law: A Very Short Introduction, Tbilisi, 2012, 153-154 (in Georgian).
Vacheishvili Al., General theory of law, Tbilisi, 2010, 181, 183 (in Georgian).
Windscheid B., Lehrbuch des pandektenrechts, 7 Aufl., I Band Frankfurt a.M., 1891, §37, S. 87 f.
Windscheid B., Pandektenrecht, 3 Aufl., 1873, §37.
Windscheid-Kipp B., Pandektenrecht, 9. Aufl., 1906, § 37.
ჩამოტვირთვები
გამოქვეყნებული
როგორ უნდა ციტირება
გამოცემა
სექცია
ლიცენზია
ეს ნამუშევარი ლიცენზირებულია Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 საერთაშორისო ლიცენზიით .
