სატრანსპორტო ექსპედიციისა და გადაზიდვის ხელშეკრულებათა გამიჯვნის უნიფიცირებული კრიტერიუმები სამართლებრივი პასუხისმგებლობის კონტექსტში
DOI:
https://doi.org/10.60131/jlaw.1.2025.9274საკვანძო სიტყვები:
სატრანსპორტო ექსპედიტორი, გადამზიდველი, FIATA, პასუხისმგებლობა, პრინციპალი და აგენტი ექსპედიტორი.ანოტაცია
სატრანსპორტო სამართალი მეტად ამბივალენტურ კატეგორიას წარმოადგენს მისი მეთოდოლოგიური საზრისით. იგი თავის თავში სხვადასხვა ერთმანეთთან დაკავშირებულ ინსტიტუტს და სამართლებრივ ურთიერთობას მოიცავს. ერთიანი კოდიფიცირებული სახის დოკუმენტი, რომელსაც პრეტენზია ექნებოდა, რომ სრულად მოეცვა მთელი სატრანსპორტო ურთიერთობის რეგლამენტირება დასავლეთევროპულ დემოკრატიულ სახელმწიფოებში არ არსებობს. სწორედ ამიტომ საუბრობენ ხოლმე „სამართლის დანაწევრებულ“ იურიდიულ მატერიაზე, რომელიც სხვადასხვა კანონმდებლობით მოწესრიგებულ შინაარსობრივად სხვადასხვა, თუმცა საგნით ერთმანეთთან მეტად დაახლოებულ და მსგავს ურთიერთობებს არეგულირებს. შეიძლება ითქვას, რომ სატრანსპორტო სამართალი რამდენიმე დონედ იყოფა. პირველი ეს არის შიდა სახელმწიფოებრივი დონე, ანუ რეგულირების პირველი საფეხური. ძირითადი ხელშეკრულებები, რომელიც სატრანსპორტო სამართლის ბირთვს შეადგენს სამოქალაქო თუ სავაჭრო კოდექსებშია მოწესრიგებული, რასაც მეორე დონე მოსდევს, ანუ ევროპული კავშირის სუპრანაციონალური რეგულირებები. სატრანსპორტო სამართალში განსაკუთრებით გამოსაყოფია საერთაშორისო ტრანსპორტთან დაკავშირებული ურთიერთობა და, შესაბამისად, მისი მოწესრიგების ინტერნაციონალური საფეხური. წინამდებარე სტატია ეძღვნება, ერთი მხრივ, სატრანსპორტო ექსპედიციისა და გადაზიდვის ხელშეკრულების მაკვალიფიცირებელი განზოგადებული კრიტერიუმების შესწავლას უნიფიცირებული აქტის - FIATA-ს საფუძველზე, მეორე მხრივ, ქართული და გერმანული სამართლის რეგულატორული მოდელის ანალიზს უნიფიცირებულ სტანდარტებთან შესაბამისობისა და ჰარმონიზაციის ჭრილში. აღნიშნული განზოგადებული კრიტერიუმების კვლევას სუპრანაციონალურ დონეზე უმნიშვნელოვანესი პრაქტიკული დატვირთვა აქვს გადამზიდველისა და ექსპედიტორის ფუნქცია-მოვალეობებისა და თანმდევი სამართლებრივი პასუხისმგებლობის რეჟიმების გამიჯვნის თვალსაზრისით. კვლევა მიმოიხილავს ექსპედიტორის პასუხისმგებლობის უნიფიცირების მიზნით საერთაშორისო დონეზე არსებულ ძალისხმევას და გამოკვეთს სახელშეკრულებო ავტონომიის გაფართოების საჭიროებას უნიფიცირებულ დონეზე ექსპედიტორის პასუხისმგებლობის დერეგულირების პირობებში.
წყაროები
Gabichvadze Sh., Some Issues of Civil Law Regulation of Transport Forwarding, Justice and Law, #3 (42), 2014.
Zambakhidze T., In: Commentary on the Civil Code, Chanturia / Zoidze / Ninidze / Shengelia / Khechuriani (eds.), Book IV, Volume I, 2001.
Kopaleishvili P., Main Constructions of the Transport Forwarding Contract, Tbilisi State University, Law Journal, #1, 2018.
Tsertsvadze G., Commentary on the Civil Code, Art. 741, last revision April 7, 2016.
Alireza M.Z., 1978 Convention on Sea Transport, Hamburg Rules, Journal of Law and Political Science at Tehran University, 1994, Vol. 32.
Brnabic R., Peculiarities of the Forwarding Contract, in: Z. Primorac, C. Bussoli, N. Recker, Economic and Social Development, 16th International Scientific Conference on Economic and Social Development – “The Legal Challenges of Modern World”, Croatia 2016.
Bubshait A.A., Incentive/Disincentive Contracts and its Effects on Industrial Projects, International Journal of Project Management, 2003, vol. 21, DOI: https://doi.org/10.1016/S0263-7863(01)00078-3.
Cain P., Complexity, Confusion and the Multifaceted Legal Roles of the International Freight Forwarder, Macquarie Law Journal, 2014, Vol. 14.
Canaris C.-W., Capelle K.-H., Handelsrecht, München 2000.
Cheng C.-J., Clive M. Schmitthoff's Select Essays on International Trade Law, Dordrecht, Boston, London 1988.
Drescher I., Ebke W.F., Fleischer H., Schmidt K. (eds.), Münchener Kommentar zum Handelsgesetzbuch, C.H. Beck, 2023.
Drevinskaitė J., Mackevičiūtė S., Sorakaitė G., Jankauskaitė S., Peculiarities of CMR Documentation in International Freight, Rezekne Academy of Technologies, 2019, DOI: https://doi.org/10.17770/iss2018.4248
Faghfouri M., International Regulation of Liability for Multimodal Transport, WMU Journal of Maritime Affairs, 2006, Vol. 5, DOI: 10.1007/BF03195083.
Fanam P.D., Nguyen H., Cahoon S., An Empirical Analysis of the Critical Selection Criteria of Liner Operators: The Perspective of Freight Forwarders, International Journal of Shipping and Transport Logistics, 2018, Vol. 10, nos 5/6, DOI: 10.1504/IJSTL.2018.10016515.
Häberle J., Das Konzept der Verfassungsbeschwerde und die Entwicklung der Verfassungsgerichtsbarkeit in Deutschland, JuristenZeitung (JZ), 1992.
Joost D., Strohn L., Jur D. P.M. (Oxon), Sander V. (eds.), HGB Komm., C.H.Beck, 2024.
Jung P., Handelsrecht, München 2023.
Kmieciak B., Selected Elements of Roman Law as an Inspiration for a Modern Psychological and Legal Interpretation Regarding Human Responsibility for a Committed Act, [in:] Tsekhmister Y., Prokopenko O.
Koller I., Drüen K.-D., Kindler P., Huber S., Handelsgesetzbuch: HGB Kommentar, München, 2023.
Koller I., Kindler P., Roth W.-H., Drüen K.-D. (eds.), Handelsgesetzbuch, Kommentar, München 2019.
Koller I., Transportrecht, München 2013.
Krajewska M.A., Kopfer H., Collaborating Freight Forwarding Enterprises, OR Spectr, 2006, vol. 28, DOI: 10.1007/s00291-005-0031-2.
Mindur M., Mindur L., The Influence of the Selected International Organizations on the Development of Transport, Scientific Journal of Silesian University of Technology Series Transport, 2023, Vol. 119, DOI: 10.20858/sjsutst.2023.119.10.
Modern Law for Global Commerce, Proceedings of the Congress of the United Nations Commission on International Trade Law Held on the Occasion of the Fortieth Session of the Commission, Vienna, 9–12 July 2007, New York 2011, 258, https://cisg-online.org/files/commentFiles/UNCITRAL_Modern-Law-for-Global-Commerce_2011.pdf [05.03.2025].
Nurwahyudi N., Rimawan E., Analysis of Customer Satisfaction in Freight Forwarder Industry Using Servqual, IPA and FMEA methods, Pomorstvo-scientific Journal of Maritime Research, 2021, Vol. 35(1), DOI: 10.31217/p.35.1.12.
Parhammehr H.R., Zeajeldi I., The Role of FIATA Multimodal Transport Bill of Lading in Business Exchange in International Transport, Social Sciences, 2016, Vol. 11(12).
Poliak M., Salamakhina E., Comparison of the Multimodal Transport Operator’s and a Freight Forwarder’s Liability Limit in International Transport, Case Study, Scientific Journal on Transport and Logistics, 2023, Vol. 14(1), DOI: 10.2478/logi-2023-0007.
Poliak M., Salamakhina E., Ensuring Fair Compensation: Analyzing and Adjusting Freight Forwarder Liability Limits, Logistics, 2024, Vol. 8(2), DOI: 10.3390/logistics8020042.
Poliak M., Salamakhina E., Lakhmetkina N., Zhuravleva N., Comparison of Freight Forwarder Liability in Selected Countries of the European Union and Selected Countries of the Commonwealth of Independent States (CIS), The 13th International Conference on Automotive Safety (Automotive Safety 2022), IOP Conference Series: Materials Science and Engineering, 2022, Vol. 1247, DOI: 10.1088/1757-899X/1247/1/012033.
Ramberg J., International Commercial Transactions, 2nd ed., International Chamber of Commerce, New York 2000.
Ramberg J., Unification of the Law of International Freight Forwarding, Uniform Law Review, 1998, Vol. 3, Issue 1, DOI: 10.1093/ulr/3.1.5.
Schwonke M. [in:] Haag K. (ed.), Der Haftpflichtprozess, 29th, fully revised edition, München 2024.
Shang K.-C., Lu C.-S., Customer Relationship Management and Firm Performance: An Empirical Study of Freight Forwarder Services, Journal of Marine Science and Technology, 2012, vol. 20, no. 1, DOI: 10.51400/2709-6998.2423.
Smeele F., Legal Conceptualisations of the Freight Forwarder: Some Comparative Reflections on the Disunified Law of Forwarding, Journal of International Maritime Law, 2016, Vol. 21(4).
Stojanovic D., Velickovic M., Freight Forwarding Industry - The Contemporary Role and Development Trends in Serbia, [in:] Vidović M., Kilibarda M., Zečević S., Radivojević G., Miljuš M., Proceedings of the 4th Logistics International Conference, Belgrade, Serbia, 23–25 May 2019.
World Conference on Future Innovations and Sustainable Solutions (in Progress), Futurity Research Publishing, Poland 2024, Vol. 1.
Zelenika R., Lotric T., Buzan E., Multimodal Transport Operator Liability Insurance Model, Promet-traffic & transportation, 2011, Vol. 23(1), DOI: 10.7307/ptt.v23i1.146.
Zhao L., An Analysis of Transport Documents, [in:] Current Issues in Maritime and Transport Law, San Lazzaro 2016.
Convention on the Contract for the International Carriage of Goods by Road (CMR), Adopted: 19/05/1956, came into force for Georgia: 02/11/1999.
FIATA Secretariat Press Release PR70/5, September 14, 1970.
FIATA Model Rules for Freight Forwarding Services, 1996.
General German Forwarding Conditions (ADSp), first drafted in 1927, https://www.dbcargo.com/resource/blob/5635844/8403b6e33030af19b38b08a8e6285161/ADSp-complete-data.pdf [05.03.2025].
German Commercial Code (HGB), 1861, https://www.gesetze-im-internet.de/englisch_hgb/englisch_hgb.pdf [05.03.2025].
The Draft Convention on the International Combined Transport of Goods (TCM), Rome 1970.
Draft Convention on Contract of Agency for Forwarding Agents relating to International Carriage of Goods, UNIDROIT 1965.
United Nations Convention on International Multimodal Transport of Goods, Geneva, 24 May 1980.
United Nations Convention on the Carriage of Goods by Sea, 1978 (Hamburg Rules).
ჩამოტვირთვები
გამოქვეყნებული
როგორ უნდა ციტირება
გამოცემა
სექცია
ლიცენზია
ეს ნამუშევარი ლიცენზირებულია Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 საერთაშორისო ლიცენზიით .
