ვალდებულების შესრულების გართულების მატერიალურსამართლებრივი წინაპირობები და სასამართლოს ლეგიტიმური ინტერვენციის ფარგლები კერძო ავტონომიაში

ნათია  ჩიტაშვილი

doi:10.60131/jlaw.2.2021.3619

ავტორები

ნათია ჩიტაშვილი ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი

DOI:

https://doi.org/10.60131/jlaw.2.2021.3619

საკვანძო სიტყვები:

ვალდებულების შესრულების გართულება, ფორსმაჟორი, შესრულების შეუძლებლობა, ზიანის ანაზღაურება, ხელშეკრულების ადაპტაცია, ვალდებულების დარღვევა, სასამართლო კონტროლი, ხელშეკრულების შეცვლილი გარემოებები

ანოტაცია

სტატია ეძღვნება ვალდებულების შესრულების გართულების ინსტიტუტის დამაფუძნებელი მატერიალურსამართლებრივი წინაპირობების შედარებითსამართლებრივ ანალიზს უნიფიცირებული სახელშეკრულებო სამართლის ინსტრუმენტების, ანგლო-ამერიკული და უმთავრესად, კონტინენტური სამართლის ცალკეული ქვეყნის რეფორმირებული მართლწესრიგის კვლევის საფუძველზე. ვალდებულების შესრულების გართულების მაკვალიფიცირებელი სამართლებრივი მახასიათებლების ანალიზი ხორციელდება ფორსმაჟორის კონცეფციის სამართლებრივ ბუნებასთან ურთიერთკავშირში, რითაც მიიღწევა ამ ორი პარადიგმის განმასხვავებელი არსობრივი ნიშნების წარმოჩენა თანმდევი სამართლებრივი შედეგებისა და პასუხისმგებლობის ფარგლების, სახელშეკრულებო რისკის სფეროების განსაზღვრის მიზნით. კვლევის არსებითი ნაწილი ასევე მიმოიხილვას სასამართლოს ლეგიტიმური ინტერვენციისა და მხარეთა ნების ავტონომიის დაცვის ფარგლებს, სასამართლო კონტროლის განხორციელებისას გამოსაყენებელ მეთოდებს, გასათვალისწინებელ ობიექტურ კრიტერიუმებს შესრულების სიმძიმის ხარისხის მიხედვით ხელშეკრულების ადაპტაციისა თუ მისი შეწყვეტის პროცესში.

კვლევის აქტუალობა განსაკუთრებით იზრდება covid-19 პანდემიის გავლენით გართულებულ სახელშეკრულებო ვალდებულებათა შესრულების ფარგლების განსაზღვრისა და ამ სფეროში ერთგვაროვანი ქართული სამოსამართლეო პრაქტიკის ჩამოყალიბების მიზნებისთვის.

ავტორის ბიოგრაფია

ნათია ჩიტაშვილი, ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი

სამართლის დოქტორი, ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის იურიდიული ფაკულტეტის ასოცირებული პროფესორი, თანამედროვე კერძო სამართლის ინსტიტუტის წევრი.

წყაროები

Civil Code of Georgia, 26/06/1997 (in Georgian).

Civil Procedure Code of Georgia, 14/11/1997 (in Georgian).

United Nations Convention on Contracts for the International Sale of Goods, (CISG), Vienna, 1980.

Principles of European Contract Law (PECL) – Parts I and II - Revised 1998, Part III – 2002.

U.N. ECOSOC, Draft Code of conduct for Transnational Corporations, U.N. Doc. E/C.10/1982/6.

Akhvlediani Z., Law of Obligations, Tbilisi, 1999, 57 (in Georgian).

Beatson J., Friedman D. (eds.), Good Faith and Fault in Contract Law, Oxford University Press, 1995, 171-180.

Beleiu Gh., Theory of Imprevision - Rebus sic Stantibus, in Civil Law II, Law Magazine, Issue 10-11, 2003, 408-409.

Boroi G., Civil Law Treaty. General Part. Persons. Bucharest: All Beck, 2001, 156.

Brownlie I., Principles of Public International Law, 2nd ed., 1973, 599.

Chitashvili N., Impact of Changed Circumstances on the Performance of Obligation and Potential Secondary Rights of the Parties, Dissertation, Ivane Javakhishvili Tbilisi State University, 2015, 68-76 (in Georgian).

Ciematniece I., Contract Renegotiation and Adaptation, Concept of Contract Renegotiation and Adaptation in International Commercial Law Contracts, Lambert Academic Publishing, Saarbrücken, 2010, 11, 13, 22, 28-30, 64-65, 74.

Ciongaru E., Theory of Imprevision, a Legal Mechanism for Restoring of the Contractual Justice, Procedia – Social and Behavioral Sciences, 149, 2014, 174-178.

Chengwei L., Changed Contract Circumstances, 2nd ed., 2005, http://www.cisg.law.pace.edu/cisg/biblio/liu5.html [10.10.2021].

Faruque A., Possible Role of the Arbitration in the Adaptation of Petroleum Contracts by Third Parties, Asian Int'l Arb. J., Vol. 2, 2006, 152.

Garro A., CISG AC Opinion №7 Exemption of Liability for Damages Under Article 79 of the CJSG, 12 Oct 2007, Opinion 3.1 [CISG AC Opinion №7], par.39.

Geamănu R. Gh., Hardship Clause in the International Commercial Contracts, Bucharest: Hamangiu, 2007, 23.

Goldber V.P., Framing Contract Law, An Economic Perspective, Harvard University Press, Cambridge, Massachusetts and London, England, 2006, 347.

Hartkamp A. S., Hesselink M., Hondius E. H., du Perron E., Joustra C., Veldman M. (eds.), Towards a European Civil Code, 3rd ed., Kluwer Law International, 2004, 471-498.

Harmathy A., “Hardship” in UNIDROIT, ed., Eppur si muove: The Age of Uniform Law - Essays in Honour of Michael Joachim Bonell to Celebrate his 70th birthday, Vol. II, Rome, 2016, 1039.

Hillman R. A., Principles of Contract Law, 2nd ed., The Concise Hornbook Series, West, 2009, 330.

ICC Force Majeure Clause 2003, ICC Hardship Clause 2003, ICC Publication №650, 2003, 2, http://www.trans-lex.org/700700 [10.10.2021].

Kereselidze D., Most General Systemic Concepts of Private Law, Tbilisi, 2009, 8 (in Georgian).

Kessedjian C., Competing Approaches to Force Majeure and Hardship, International Review of Law and Economics, Vol. 25, 2005, 430, www.cisg.law.pace.edu/cisg/biblio/kessedjian.html [10.10.2021].

Kropholler J., German Civil Code, Study Comments, Darjania T., Tchetchelashvili Z. (trans.), Chachanidze E., Darjania T., Totladze L. (eds.), 13th edition, Tbilisi, 2014, 218 (in Georgian).

Köbler R., Die „clausula rebus sic stantibus“ als allgemeiner Rechtsgrundsatz, Tübingen: Mohr Siebeck, 1991, 90.

Kull A., Mistake, Frustration, and the Windfall Principle of Contract Remedies, Hastings L.J., Vol. 43, 1991-1992, 38.

Lando O., Beale H., The Principles of European Contract Law, Part I, Combined & Revised, Boston: Kluwer Law International, 1999, 328.

Lando O., Beale H., Principles of European Contract Law, Part II, Kluwer Law International, The Hague/London/Boston, 2000, 327, 383.

Lee W., Exemptions of Contract Liability Under the 1980 United Nations Convention, Dickinson Journal of International Law, Vol. 8, 1990, 388, 391, www.cisg.law.pace.edu/cisg/biblio/lee.html [10.10.2021].

Leisinger B., Fundamental Breach Considering Non-Confonnity of the Goods, Sellier, Munich, 2007, 119.

Liu Ch., Changed Contract Circumstances, 2005, http://www.cisg.law.pace.edu/cisg/biblio/liu5.html [10.10.2021].

Magnus U., Force Majeure and the CISG, In The International Sale of Goods Revisited, Edited by Sarcevic and Volken, The Hague, 2001, 8.

Maggi M., Review of the Convention on Contracts for the International Sale of Goods (CISG), 2002-2003, Kluwer Law International, Netherlands, 2004, 275-276.

Markesinis S. B., Unberath H., Johnston A., The German Law of Contract – A Comparative Treatise, 2nd ed., Hart Publishing, Oxford and Portland, Oregon, 2006, 383.

McKendrick E. (ed.), Force Majeure and Frustration of Contract, 2ed, London: Lloyd’s of London Press, 1995, 245.

Merryman J. H., Clark D. S., Haley J. O., Comparative Law: Historical Development if the Civil Law Tradition in Europe, Latin America, and East Asia, LexisNexis, San Francisco, 2010, 139.

Oberreit W.W., Turnkey Contracts and War: Whose Risks?, in the Transnational Law of International Commercial Transactions, Horn N., Schmitthoff C. (eds.), 1982, 191.

Rheinstein M., The Struggle between Equity and Stability in the Law of Post-War Germany, 3 U. Pitt. L. Rev. 91-103 (1936/37).

Pop L., Popa I. Fl., Vidu S. I., Civil Law Treaty. Obligations, Vol. II. Contract, Bucharest, Universul Juridic, 2012, 160.

Schlechtriem P., Schwenzer I. (eds.), Commentary on the UN Convention on the International Safe of Goods, 2 English ed., Oxford University Press, Oxford, 2005, Article 79, par 4.

Schmitthoff C. M., Hardship and Intervener Clauses, Journal of Business Law, 1980, 82-91.

Schwarzenberger G., A Manual of International Law, 169, 5th ed. 1967.

Schwenzer I., Force Majeure and Hardship in International Sales Contracts, 2008, 39 VUWLR, 715-717, 720, 722-725.

Scott R. E., The Death of Contract Law, U. Toronto L.J., Vol. 54, 2004, 373.

Sharp M. P., Pacta Sunt Servanda, Columbia Law Review, Vol. 41, 1941, http://heinonline.org/HOL/Page?handle=hein.journals/clr41&div=55&g sent=1&collection=journals [10.10.2021].

Sitaru D., 1996, International Commercial Law – Treaty, Bucharest: Acatami, 1996, 77.

Stathopoulos M., Contract Law in Hellas, 1995, par. 265 c.

Surhone L. M., Timpledon M. T., Marseken S. F., Pacta Sunt Servanda: Brocard, Civil Law, Contract, Clause, Law, Good Faith, Peremptory Norm, Clausula Rebus Sic Stantibus, Betascript Publishers, 2010.

The Civil Code of the Netherlands,Warendorf H., Thomas R., Curry-Sumner I. (trans.), Alphen aan den Rijn: Kluwer Law International, 2009.

Treitel G., Frustration and Force Majeure, 2 ed., Sweet & Maxwell, London, 2004, 455.

Uribe M., The Effect of a Change Circumstances on the Binding Force of the Contracts, Comparative Perspectives, Intersentia, 2011, 237-238, 240, 242.

Vashakidze G., Good faith according to the Civil Code of Georgia – Abstraction or Acting Law, Georgian Law Review, 10/2007-1, 44 (in Georgian).

Verdross A., Simma B., Universelles Völkerrecht, 1976, 418-424.

Weller M. P. et al, Virulente Leistungsstörungen - Auswirkungen der Corona- Krise auf die Vertragsdurchführung,Neue Juristische Wochenschrift, 2020, 1021-1022.

Zimmermann R., The Law of Obligations, Roman Foundations of the Civilian Tradition, Oxford University Press, 1996, 576-581.

Zoidze B., The Reception of European Private Law in Georgia, Tbilisi, 2005, 288-289, 300 (in Georgian).

Zweigert K., Kötz H., II Introduction to Comparative Law, 1977, 13-14.

Judgement of the Supreme Court of Georgia of April 19, 2019, case № as-1076-996-2017 (in Georgian).

Judgement of the Supreme Court of Georgia of March 22, 2019 on the case № as-1298-2018 (in Georgian).

Judgment of the Supreme Court of Georgia of October 24, 2017, case № AS-1096-1053-2016 (in Georgian).

Judgement of the Supreme Court of Georgia of July 1, 2016, case № AS-397-381-2016 (in Georgian).

Judgment of the Chamber of Civil, Entrepreneurial and Bankruptcy Cases of the Supreme Court of Georgia of January 9, 2014, case № AS-735-697-2013 (in Georgian).

Judgment of the Supreme Court of Georgia of 4 July 2011 in the case № AS-762-818-2011 (in Georgian).

Judgment of the Chamber of Civil, Entrepreneurial and Bankruptcy Cases of the Supreme Court of Georgia of April 18, 2011, the case № AS-218-204-2011 (in Georgian).

Judgment of the Chamber of Civil, Entrepreneurial and Bankruptcy Cases of the Supreme Court of Georgia of July 27, 2010, case № AS-576-542-2010 (in Georgian).

Judgment of the Chamber of Civil Cases of the Supreme Court of Georgia of July 6, 2010 on the case № as7-6-2010 (in Georgian).

Judgment of the Chamber of Civil, Entrepreneurial and Bankruptcy Cases of the Supreme Court of Georgia of July 5, 2010, case № AS-418-391-2010 (in Georgian).

Judgment of the Supreme Court of Georgia of June 6, 2010, case № AS-7-6- 2010 (in Georgian).

Judgement of the Chamber of Civil, Entrepreneurial and Bankruptcy Cases of the Supreme Court of Georgia of February 4, 2010, case № AS -1162-1424-09 (in Georgian).

Judgment of the Chamber of Civil, Entrepreneurial and Bankruptcy Cases of the Supreme Court of Georgia of July 23, 2009, case № AS-30-367-09 (in Georgian).

Judgment of the Chamber of Civil, Entrepreneurial and Bankruptcy Cases of the Supreme Court of Georgia of November 25, 2008, case № AS-466-707-08 (in Georgian).

Judgment of the Chamber of Civil, Entrepreneurial and Bankruptcy Cases of the Supreme Court of Georgia of November 10, 2008, case №AS-617-842-08 (in Georgian).

Aluminum Co. of American vs. Essex Group, Inc., 449 F. Supp.53 (W.D. Pa.1980).

Association of service industry firms v Service industry firm, Award of 27 May 1991, 17 YB Comm Arb 11 (1992).

Bulgarian Chamber of Commerce and Industry, 12 Feb 1998, №11, CISG-online 436.

CIETAC, 10 May 1996, №21, CISG-online 1067.

Florida power & Light Company v. Westinghouse Electric Corporation, 517 F. Supp. 440, E.D. Va., 1981.

Government of the State of Kuwait v the American Independent Oil Company (AMINOIL), 9 YB Comm Arb 71 (1984) at par. 24, 59 [AMINOIL].

ICC Case №8486.

ICC Arbitration Case №2291, 1976 Lunet 989 (1976).

ICC Award. 26 Aug 1989, №6281, CISG-online 8.

ICC Case №8468, 24 YB Comm Arb 162 (1999) 167.

ICC Case №16369, 2011, 39 YB Comm Arb 169 (2014), 202.

Judgment №5922/1991 rendered by the Italian Supreme Court (Corte di Cassazione).

Mobil Oil Iran v Iran, IUSCT Case №150 (1987).

Oberlandesgericht Hamburg, 28 Feb 1997, №167, CISG-online 261.

Tribunale di Monza, 14 Jan 1993, CISG-online 540.

Tsakiroglou & Co. Ltd. v. Noblee Thörl GmbH [1962] A.C. 93.

Wintershall AG, International Ocean Resources, Inc (formerly Koch Qatar, Inc) and others v the Government of Qatar, 15 YB Comm Arb 30 (1990) [Wintershall AG v Qatar].

German Civil Code - Bürgerliches Gesetzbuch, Bundesministerium der Justiz, Juris GmbH, Saarbrücken, 2005.

Bamberger H. G., Roth H., BeckOK BGB, 2011, par. 33.

Eric Wagner et al, “Auswirkungen von COVID-19 auf Lieferverträge”, Betriebs-Berater (2020), 848.

Heinrichs H., "Vetragsanpassung bei Störung der Geschäftsgrundlage: Eine Skizze der Anspruchslösung des § 313 BGB" in Stephan Lorenz and others (eds.) Festschrift für Andreas Heldrich zum 70. Geburtstag (CH Beck, Munich, 2005) 183, 195.

Jahrgang, 2001, Nr. 61 vom, 2001, http://www.rechtliches.de/info_Gesetz_zur_Modernisierung_des_Schuldrechts.html [10.10.2021].

J von Staudingers, Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetzen und Nebengesetzen, Wiener UN-Kauji-echt (CJSG) 15 ed., Sellier, Berlin, 2006, Article 79, 59-60.

Koziol H., Bydlinski P., Bollenberger R. (eds.), Kurzkommentar zum ABGB, 2017, para. 901.

Marc-Philippe Weller et al, Virulente Leistungsstörungen — Auswirkungen der Corona- Krise auf die Vertragsdurchführung, Neue Juristische Wochenschrift, 2020, 1021-1022.

Palandt O. and others (eds.), Bürgerliches Gesetzbuch, 67 ed., Munich, § 313 BGB, 2008, par. 41.

Palandt O., Bürgerliches Gesetzbuch, 79th ed., Munich: C.H. Beck, at § 313, 2020, par. 42.

Schlechtriem P., Schwenzer I. (eds.), Kommentar wm einheitlichen UN Kaufrecht CISG, 5 ed., CH Beck, Munich, 2008, Article 79, par. 4, 53-54.

Wagner E. et al, “Auswirkungen von COVID-19 auf Lieferverträge”, Betriebs-Berater, 2020, 846.

Weller M. P. et al, Virulente Leistungsstörungen — Auswirkungen der Corona- Krise auf die Vertragsdurchführung, Neue Juristische Wochenschrift, 2020, 1017, 1021.

Windscheid B., Die Lehre des römischen Rechts von der Voraussetzung, Düsseldorf: Buddeus, 1850.

Wolfgang Krüger (ed.), Münchener Kommentar zwn Bürgerlichen Gesetzbuch, 5 ed., CH Beck, Munich, § 313 BGB, 2007, par. 93.

BGH, Judgment, February 4, 2015, №VIII ZR 175/14.

BGH, Judgment May 16, 2017, №X ZR 142/15.

BGH, 30 Sept 2011, NJW 2012, 373.

OLG Karlsruhe, DB 1980, 25.

Reichsgericht [RG] [Imperial Court], 3 February 1922, 103 RGZ 328 at 332 (Germany).

Rechtbank van Koophandel, I!asselt, 23 Feb 1994, №1849, CISG-online 371.

Ordonnance of 10 February, 2016 reforming the French law of contract for industrial agreements.

Crivellaro A., “La révision du contrat dans la pratique de l’arbitrage international” (2017) 1 Rev Arb 69.

Force Majeure TransLex-Principle IV 5.3 and Commentary №2, TransLex Law Research, www.trans-lex.org/925000 [10.10.2021].

Heinich J., L’incidence de l’épidémie de coronavirus sur les contrats d’affaires: de la force majeure à l’imprévision, (2020) Recueil Dalloz, 614.

Pascale Accaoui Lorfing, “L’article 1195 du Code Civil français ou la révision pour imprévision en droit privé français à la lumière du droit comparé” (2018), 5 IBLJ, 450.

Starck B., Droit civil. Les Obligations. Paris: Librairies Technique, 1972, 75.

Tison R., Le principe de l'autonomie de la volonte dans l'ancien droit francais. Paris: Domat, Montchrestien, 1931, 15.

Cass civ, 6 Mars 1876, Canal de Craponne [1876] D 1876 I 193 [Craponne].

Cour d'Appel de Colmar, 12 Jun 2001, CISG-online 694.

https://gds.gov.iq/iraqs-crisis-cell-extends-curfew-announces-additional-measures-to-contain-COVID-19/ [10.10.2021].

https://www.offshore-technology.com/comment/iraq-COVID-19-force-majeure-contracts/ [10.10.2021].

https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/ system/uploads/attachment_data/file/883737/_COVID-19_and_Responsible_Contractual_ Behaviour__web_final___7_May_.pdf [10.10.2021].

https://www.klgates.com/COVID-19-German-Act-to-Mitigate-the-Consequences-of-the-Pandemic-03-30-2020 [10.10.2021].