უღირს მემკვიდრედ აღიარება და მემკვიდრეობითსამართლებრივი სანქციები სავალდებულო წილის მემკვიდრის მიმართ
საკვანძო სიტყვები:
საკუთრება, მემკვიდრეობა, მამკვიდრებელი, მემკვიდრე, სამკვიდრო მასა, სავალდებულო წილი, უღირსი მემკვიდრე, მემკვიდრეობის ჩამორთმევა, მემკვიდრეობითსამართლებრივი სანქციები, საოჯახოსამართლებრივი სანქციები.ანოტაცია
საქართველოს სამოქალაქო კოდექსი იმპერატიულად განსაზღვრავს სავალდებულო მემკვიდრეთა წრეს, რომელთაც, მამკვიდრებლის ნებისა და ანდერძის შინაარსის საწინააღმდეგოდ, მაინც აქვთ შესაძლებლობა, მიიღონ სამკვიდროდან გარკვეული წილი საკუთრებაში. მემკვიდრეობის უფლება საკუთრების უფლების ტრადიციულ და ფუძემდებლურ ასპექტს შეადგენს. [1] საკუთრების უფლება ქონების შეძენის შესაძლებლობაა და არა თვით ქონება. [2] თუმცა არსებობს საფრთხე, რომ ეს შესაძლებლობა წარუმატებლად დამთავრდება და სავალდებულო მემკვიდრის მდგომარეობა არსებითად შეიცვლება კონკრეტული სამართლებრივი გარემოებებიდან გამომდინარე.
ადამიანი ბუნებით თავისუფალი იბადება და ეს თავისუფლება თვით ადამიანის მიერაა უფლებებითა და მოვალეობებით შებოჭილი ურთიერთპატივისცემისა და ურთიერთპასუხისმგებლობის პრინციპებიდან გამომდინარე.[3] სწორედ ამგვარ ურთიერთპატივისცემასა და ურთიერთპასუხისმგებლობაზე დაფუძნებული ზნეობრივი ნორმების უგულებელყოფა განაპირობებს მემკვიდრეობის უფლების ჩამორთმევის წინაპირობებს. მემკვიდრეობის უფლებაჩამორთმეული მემკვიდრეები შეიძლება ორ ჯგუფად დაიყოს, პირველი მემკვიდრეები, რომლებიც ვერც ანდერძით და ვერც კანონით იქნებიან მემკვიდრეები – უღირსი მემკვიდრე და მეორე მემკვიდრეები, რომლებიც ვერ იქნებიან მხოლოდ კანონით და, შესაძლებელია, იყვნენ ანდერძით მემკვიდრეები. ამგვარი დაყოფა აიხსნება „ერთი მხრივ, მოანდერძის ნების პრიორიტეტისა და, მეორე მხრივ, მემკვიდრეთა მიერ მამკვიდრებლის სიცოცხლეში მისი ინტერსების მართლსაწინააღმდეგო ხელყოფის ჩადენის გათვალისწინებას შორის ბალანსის დაცვის აუცილებლობით.[4] ნაშრომში განხილულია სავალდებულო წილი, მემკვიდრეობის ჩამორთმევის სამართლებრივი სანქციები და მისი გამოყენების წინაპირობები.
[1] ადამიანის უფლებათა ევროპული სასამართლოს 1979 წლის 13 ივნისის გადაწყვეტილება საქმეზე: მარქსი ბელგიის წინააღმდეგ (Marckx v. Belgium), განაცხ. № 6833/74 .
[2] ზოიძე ბ., სანივთო სამართალი, თბ., 2003, 86.
[3] ჭანტურია ლ., უძრავი ნივთების საკუთრება, თბ., 2001, 112.
[4] Гонгало Ю. Б., Юридические факты в наследственном праве России и Франции. Сравнительно-правовое исследование, М., 2010, 28.
წყაროები
Convention of Child’s Right – passed by the resolution 1386 (XIV) of General Assembly on Novem-ber 20, 1989.
Constitution of Georgia, The Legislative Bulletin of Georgia, 24/08/1995.
Civil Code of Georgia, The Legislative Bulletin of Georgia, 24/08/1995.
Civil Code of Germany, 18/08/1896.
Civil Code of France, 1804.
Akhvlediani Z., Inheritance Law, Tbilisi, 2007, 10 (in Georgian).
Bioling H., Recognizing a Person as an Unworthy Heir and Withholding the Right of a Mandatory Share according to the Civil Code of Georgia, “Georgian Law Review”, № 4, 2003, 516-518, 520, 522, 524, 526 (in Georgian).
Blair M. D., Weiner M. H., Stark B., Maldonado S., Family Law in the World Community: Cases, Materials and Problems in Comparative and International Family Law, Carolina Academic Pres Law Casebook Series, 2 nd ed., Durham, North Carolina, 2009, 394.
Chikvashvili Sh., Inheritance Law, 2000, 130, 26 (in Georgian).
Fawcett J. F. C., The Application of the European Convention on Human Rights, Oxford, 1987, 37.
Gongalo U. B., Legal Facts in Inheritance Laws of Russia and France, Comparative – Legal Study, Мoscow, 2010, 28 (in Russian).
Gotsiridze E., A Commentary to the Constitution of Georgia, Tbilisi, 2013, 72 (in Georgian).
Kereselidze D., The Most General Systemic Concepts of Private Law, Tbilisi, 2009, 94-95, 397 (in Georgian).
Klingelhöffer H., Pflichtteilsrecht, 2. völlig neue bearbeitete Aufl., München, 2003, 37.
Kurdadze I., Korkelia K., International Law of Human Rights, according to the Human Rights Convention, Tbilisi, 2004, 183 (in Georgian).
Leibholz G., Jahrbuchs des öffentlichen Rechts der Gegenwart, neue Folge, 1982, 148.
Makovski А. L., Sukhanov Е. А., Commentaries to the third part of the civil code of the Russian Fed-eration, Мoscow, 2005, 78 (in Russian).
Marisheva N. I., Iaroshenko K. B., Commentaries to the Third Part of the Civil Code of the Russian Federation, Article by Article, contractinfra-m, 2004, 29 (in Russian).
Meier-Hayoz A., Vom Wesen des Eigentums, in: FG f. Carl Oftiger, Zürich 1969, 171.
Malaurie Ph., Aynés L., Droit civil, Les successions. Les libéralités. 3e éd. Defrénois, Paris, 2008, 6.
Münchener Kommentar zum BGB, Band 9, 6. Aufl, München, 2013, 32.
Palandt O., Bürgerliches Gesetzbuch, 65. Aufl., 2006, 3.
Palandt O., Bürgerliches Gesetzbuch, 73 Aufl., 2014, 1-2, 42-45, 51.
Palandt O., Edenhofer W., BGB, 64 Auf., Munchen, 2005, München, § 2333 Rn. 2.
Papuashvili Sh., The Ddevelopment of Law by Means of Judiciary Law and Access to Justice, “Georgian Law Review”, № 4, Tbilisi, 2003, 462 (in Georgian).
Radbruch G., Rechtsphilosophie, 3. Auflage, Heidelberg, 1932, 49.
Savaneli B., Legal Methods, Tbilisi, 2008, 95 (in Georgian).
Sergeev А. P., Тolstoy U. K., Civil Law, Мoscow, 2006, 564, 640-641 (in Russian).
Sergeev А. P., Tolstoy U. K., Eliseev I. V., Article by Article Commentaries to the Civil Code of the Russian Federation, Part 3, Мoscow, 2002, 23 (in Russian).
Shengelia R., Shengelia E.,Inheritance Law, Tbilisi, 2011, 24 (in Georgian).
Shengelia R., Shengelia E., Family Law, Tbilisi, 2009, 244 (in Georgian).
Shengelia R., Shengelia E., Inheritance Law, Tbilisi, 2007, 123 (in Georgian).
Shilokhvost О. U., Inheritance by Law in Russian Civil Law, Мoscow, Norm, 2006, 330, 333 (in Russian).
Staudinger J. von., Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Buch 1, 15 Aufl., München, 1993, 124.
Tchanturia L., Property of Immovables, Tbilisi, 2001, 112, 109 (in Georgian).
Tchanturia L., Introduction to the General Part of the Civil Law of Georgia, Tbilisi, 1997, 121 (in Georgian).
Trubetskoy E. N., Encyclopedia of Law, New York, 1982, 34 (in Russian).
Weigel S., European Perspectives on Heritage Culture, Taylor & Francis LTD, The Cardozo School of Law, 2008, 281.
Zippelius R., Teaching of Legal Methods, Munich, 2006, 10th Rev. Ed., Tbilisi, GIZ 2009, 23, 32, 53 (in Georgian).
Zoidze B., Property Law, Tbilisi, 2003, 86 (in Georgian).
Zoidze B., Old Georgian Inheritance Law, Tbilisi, 2000, 256 (in Georgian).
The decision of the European Court of Human Rights of July 31, 2000 on the case: – Elsholz v. Germany, statement: № 25735/94, Par. 52.
The decision of the European Court of Human Rights of October 24, 1979 on the case: Winterwerp v The Netherlands, statement №6301/73.
The decision of the European Court of Human Rights of October 30, 1998 on the case: F.a. v. FRA, statement№38212/97.
The decision of the European Court of Human Rights of February 2, 2016 on the case: ‘N.Ts. et al vs.Georgia’, statement № 71776/12.
The ruling of December 12, 2001 of the Chamber of Civil, Industrial and Bankruptcy Cases of the Supreme Court of Georgia on the case: № 3K/623-01.
The ruling of March 27, 2002 of the Chamber of Civil, Industrial and Bankruptcy Cases of the Supreme Court of Georgia on the case: № 3K/1212-01.
The ruling of September 15, 2005 of the Chamber of Civil, Industrial and Bankruptcy Cases of the Supreme Court of Georgia on the case: №AS-201-521-05.
The ruling of June 20, 2011 of the Chamber of Civil, Industrial and Bankruptcy Cases of the Supreme Court of Georgia on the case: № AS-786-840-2011.
The ruling of June 25, 2012 of the Chamber of Civil, Industrial and Bankruptcy Cases of the Supreme Court of Georgia on the case: № AS-786-739-2012.
The ruling of December 20, 2010 of the Chamber of Civil, Industrial and Bankruptcy Cases of the Supreme Court of Georgia on the case: № AS-922-869-2010.
The ruling of the Supreme Court of Georgia of September 20, 2013 on the case: AS-347-330-2013.
The ruling of April 15, 2003 of the Chamber of Civil, Industrial and Bankruptcy Cases of the Supreme Court of Georgia on the case: № 3K-1127-02.
The ruling of May 31, 2010 of the Chamber of Civil, Industrial and Bankruptcy Cases of the Supreme Court of Georgia on the case: № AS-266-251-2010.
The decision of the Supreme Court of Georgia of February 15, 2018 on the case: №AS-1101-1021-2017.
The decision of the Supreme Court of Georgia of April 12, 2011 on the case: № AS-1224-1076-2010.
The decision of the Supreme Court of Georgia of July 14, 2017 on the case: №AS-178-167-2017.
The decision of the Supreme Court of Georgia of March 9, 2016 on the case: AS-1048-988-2015.
The decision of the Supreme Court of Georgia of December 4, 2013 on the case: №AS-531-505-2013.
The decision of the Supreme Court of Georgia of October 20, 2015 on the case: №AS-538-511-2015.
The decision of the Supreme Court of Georgia of July 22, 2015 on the case: №AS-187-174-2015.
The decision of the Supreme Court of Georgia of December 8, 2010 on the case: №AS-611-573-2010.
The decision of the Supreme Court of Georgia of May 13, 2010 on the case: №AS-109-103-10.
The decision of the Supreme Court of Georgia of July 4, 2001 on the case: №3K/299-01.
The decision of the Supreme Court of Georgia of March 13, 2006 on the case: AS-22-473-06 .
The ruling of the Great Chamber of the Supreme Court of Georgia of March 17, 2016 on the case: № AS-121-117-2016 .
The decision of the Supreme Court of Georgia of September 20, 2013 on the case: AS-347-330-2013.
The decision of the Supreme Court of Georgia of June 29, 2017 on the case: №AS-1227-1147-2017.
The decision of the Supreme Court of Georgia of May 12, 2011 on the case: AS-265-249-2011.
The decision of the Supreme Court of Georgia of December 12, 2001 on the case: 3K/623-01.
BGH, Urteil vom 25./26.10.1976 – IV ZR 109/74, NJW 1977, 339.
BGH, NJW 1974, 1084-1085.
BVerfGE, Beschluss des Ersten Senats vom 14. Februar 1973, Band 34, 288.
BVerfGE, Urteil vom 15. Januar 1958, Band 7, 215.
BVerfG, Beschluss vom 19.04.2005 - 1 BvR 1644/00, openJur 2010, 3199.
OLG Düsseldorf, NJW 1968, 944, 945.
OLG Hamburg, NJW 1988, S. 977, 978.
ჩამოტვირთვები
გამოქვეყნებული
როგორ უნდა ციტირება
გამოცემა
სექცია
ლიცენზია
საავტორო უფლებები (c) 2020 TSU Publishing House
ეს ნამუშევარი ლიცენზირებულია Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 საერთაშორისო ლიცენზიით .
