კომპანიაში დირექტორის პასუხისმგებლობის საკითხისთვის
საკვანძო სიტყვები:
შიდა და გარე პასუხისმგებლობა, არაპირდაპირი/დე ფაქტო დირექტორი, უშუალო (ე.წ. Vis-à-vis) პასუხისმგებლობა, ჯგუფური ზიანი, ინტერესთა კონფლიქტი, დირექტორზე გავლენის მქონე პირი, ობიექტური პასუხისმგებლობა, მმართველობითი გადაცდოანოტაცია
კომპანიის დირექტორის პასუხისმგებლობის სამართლებრივი რეგულირება არა მხოლოდ განვითარებული ქვეყნების, არამედ ეკონომიკურად ნაკლებად განვითარებული სახელმწიფოების საზრუნავიცაა, რადგან ისინი ცდილობენ შექმნან ეფექტური და სტაბილური ბიზნეს გარემო, წარმატებით დამკვიდრდნენ საერთაშორისო ბაზარზე. ამ პროცესში ძალიან მნიშვნელოვანია კომპანიის ხელმძღვანელის პასუხისმგებლობის საკითხი. ამასთან დაკავშირებით, არსებობს აშშ-ის სასამართლოს მდიდარი პრაქტიკა, მაგალითად, დელავერის უზენაესმა სასამართლომ ხელმძღვანელობის მოვალეობანი სამ ნაწილად დაყო: გულმოდგინების, ერთგულების და კეთილსინდისიერების.[1] ამერიკის სამართლის ინსტიტუტის კორპორაციული მართვის პრინციპების მიხედვით კი – დირექტორმა კორპორაციის წინაშე ვალდებულებები უნდა შეასრულოს კეთილსინდისიერად, კორპორაციის საუკეთესო ინტერესებიდან გამომდინარე და გულმოდგინებით.
საერთოდ, კომპანიის დირექტორის პასუხისმგებლობაზე მნიშვნელოვან გავლენას ახდენს მიღებული გადაწყვეტილების ინფორმირებულობაც. გადაწყვეტილების მიღების დროს მნიშვნელოვანია მისაღები გადაწყვეტილების საფუძველად გამოყენებული ფაქტების სრულყოფილი შესწავლა, კონსულტაციების გავლა, განსხვავებული მოსაზრებების მოსმენა, ბაზარზე არსებული მდგომარეობის გაცნობა, დირექტორების მიერ ინფორმაციის ერთმანეთისთვის გაზიარება და სხვ.[2]
აღსანიშნავია, რომ ევროპის ქვეყნებში დირექტორის პასუხისმგებლობის საერთო სტანდარტები ძირითადად მსგავსია, თუმცა სახელმწიფოთა ეკონომიკის, ბაზრების სიდიდისა და განვითარების ხარისხის გათვალისწინებით, იკვეთება განსხვავებული ტენდენციებიც, რასაც შეფასება და სამართლებრივი ანალიზი სჭირდება.
[1] მაისურაძე დ., კორპორაციულ-სამართლებრივი თავდაცვითი ღონისძიებები კაპიტალური საზოგადოების რეორგანიზაციისას (შედარებით სამართლებრივი კვლევა უპირატესად დელავერისა და ქართული საკორპორაციო სამართლის მაგალითზე), სამართლის დოქტორის აკადემიური ხარისხის მოსაპოვებლად წარდგენილი სადისერტაციო ნაშრომი, თსუ, იურიდიული ფაკულტეტი, თბ., 2014, 22.
[2] მაისურაძე დ., სამეწარმეო განსჯის წესის განმარტებისათვის, „სამართლის ჟურნალი“, №1-2, თბ., 2010, 116.
წყაროები
Civil Code of Germany (BGB), Promulgated on 2 January 2002 (Federal Law Gazette [Bundesgesetzblatt] I page 42, 2909; 2003 I page 738), https://www.gesetze-im-internet.de/englisch_bgb/englisch_bgb.pdf[07.10.¬2017].
Civil Code of Italy, (approved by Royal Decree of March 16, 1942, No. 262, and as amended by Decree No. 7 December 2016, No. 291), Articles 2381, 2392, http://www.wipo.int/wipolex/en/text.jsp?file_id=430550[04.12.2017].
Commercial Code of Germany (HGB), Commercial Code in the revised version published in the Bun-desgesetzblatt (BGBl., Federal Law Gazette), http://www.gesetze-im-internet.de/englisch_hgb/en¬glisch-_hgb.pdf[07.10.2017].
Commercial Code of Estonia, Passed 15.02.1995, Entry into force 01.09.1995, Type: Act, Issuer: Riigikogu, (consolidated text of August 1, 2016), 26‐28, 355, § 1671 and § 2892, http://www.¬wipo.int/¬wipolex/en/-text.jsp?file_id=424794 [04.10.2017], [06.10.2017].
Companies Act 2006 of the United Kingdom, (C.46), Part 10, Chapter 2, Section 170, The National Archives,
https://www.legislation.gov.uk/ukpga/2006/46/section/170 [04.12.2017].
General Part of the Civil Code Act of Estonia, Passed 27.03.2002, Entry into force 01.07.2002, Type: Act, Issuer: Riigikogu, 35, § 37(1), 216, https://www.riigiteataja.ee/en/eli/530102013019/consolide[04.10.2017], [06.10.2017].
Law of Obligations Act of Estonia, Passed 26.09.2011, Entry into force 01.07.2002, Type: Act, Issuer: Riigikogu, 81, 487, https://www.riigiteataja.ee/en/eli/506112013011/consolide [05.10.2017].
Private Limited Companies Act of Germany (GmbHG), Act on Limited Liability Companies, as con-solidated and published in the Federal Law Gazette III, Index No. 4123-1, §§ 30, 43., https://www.¬ge¬setze-¬im-internet.de/englisch_gmbhg/englisch_gmbhg.pdf [07.10.2017].
Stock Corporation Act of Germany (AktG), Published on 6 September 1965 (Federal Law Gazette I, p. 1089), §§57, 93, https://www.gesetze-im-internet.de/englisch_aktg/englisch_aktg.pdf [07.10.2017].
The Fiscal Code of Germany, Promulgated on 1 October 2002 (Federal Law Gazette [Bundesgesetzblatt] I p, § 69, https://www.gesetze-im-internet.de/englisch_ao/englisch_ao.pdf[28.12.2017].
Maisuradze D., Corporate-legal Defensive Measures During the Reorganization of Capitalist Societies (Comparative-legal Research Preferably on the Example of Delaware State and Georgian Corporate Law), Dissertation Thesis to Earn the Academic Degree of Doctor of Law, Ivane Javakhishvili Tbilisi State University, Faculty of Law, Tbilisi, 2014, 22, (in Georgian).
Maisuradze D., For Explanation of Business Judgment Rule, Journal of Law №1-2, Tbilisi, 2010, 116, (in Georgian).
Chanturia L., Corporate Management and the Managers’ Responsibility in Corporate Law, Tbilisi, 2006, 29, 103, 193, 195, (in Georgian).
Kiria U., Management Bodies of Capital Societies and the Managers’ Responsibility in Georgia, Ilia State University, Law Clinic, Tbilisi, 2017, http://legalclinic.iliauni.edu.ge/kapitaluri-sazogadoebebis-marthvis-ogranoebi-da-khelmdzghvaneltha-pasukhismgeblobis-problemebi-saqarthveloshi/ [03.01.2018], (in Georgian).
http://www.geostat.ge/?action=page&p_id=2230&lang=geo [08.01.2018], (in Georgian).
Top 50 Companies in 2017 According to Direct Foreign Investments, National Statistics Office of Georgia (Geostat), http://geostat.ge/cms/site_images/_files/georgian/top%2050%20companies%20by%20FDI.pdf [10.08.2018].
The decision of the Chamber of Civil Cases of the Supreme Court of Georgia №11-1158-1104-2014, 6 May 2015, (in Georgian).
Ács Z. J., Szerb L., Autio E., Lloyd A., The Global Entrepreneurship Index 2017, The Global Entrepreneurship and Development Institute (GEDI), Washington DC, 2017, 132, 142.
Baums T., Personal Liabilities of Company Directors in German Law, Speech at the Stratford-upon-Avon Conference of the British-German Jurists' Association, Düsseldorf, April 21, 1996, 14.
Barker R., Barlow N., Ben Salah H., Durand-Barthez P., Goutière P., Hebblethwaite R., Mattsson L., Merrill G., Pryce M., Richez-Baum B., Guide to Directors’ Duties and Liabilities, The European Voice of Directors (ECODA), AIG, Brussels, 2015, 13, 20.
Calkoen W. J. L., The Corporate Governance Review, Seventh Edition, The Law Reviews, Law Business Research Ltd, London, 2017, 257, 259.
Country Report Estonia 2017, European Commission, Commission Staff Working Document, 2017 European Semester: Assessment of Progress on Structural Reforms, Prevention, and Correction of Macroeconomic Imbalances, and Results of In-depth Reviews under Regulation (EU) No 1176/2011, Brussels, 2017, 6, 16, 17.
Gerner-Beurele C., Peach P., Philipp Schuster E., Study on Directors’ Duties and Liability, Prepared for the European Commission DG Market, (Department of Law, The London School of Economics and Political Science), London, 2014, 475.
Huber P., Trenkwalder J., Guyot C., Goffin J. F., Butts D., Famira G., Baček R., Rodwell H., Isnard J., Schepke J., Ormai G.,Cavasola P., Montijn R., Greszta D., Robinson T., Fitzpatrick J., Cranfield D., Petrikic R., Parker I., Szabo S., Lunder A., Kraljic B., Peña C., Albers M., Wille H., Comboeuf A., Knaul A., Mendelssohn M., Hearnden B., Duties and Responsibilities of Directors in Europe, CMS Legal Services EEIG, Frankfurt, 2008, 7, 8, 30, 38.
Martin K. S., Directors’ and Officers’ (D & O) Liability, Austrian Report, Johannes Kepler University Linz, Vienna, 28.03.2017, 6.
Madisson K., Duties and Liabilities of Company Directors under German and Estonian Law: a Comparative Analysis, RGSL Research Papers, № 7, Riga, 2012, 4.
Miller T., Kim A. B., 2017 Index of Economic Freedom, Institute for Economic Freedom, The Heritage Foun¬dation, Washington DC, 2017, 224, 225, 232, 233.
Sieg O., (Consulting Ed.) Smerdon E., Directors’ Liability and Indemnification: A Global Guide, Third Edition, Published by Globe Law and business Limited, London, 2016, 119.
Tina A., The exoneration of the responsibility of the administrators of S.P.A., Giuffrè, University of Milan, Faculty of Law, Studies of private law, Milan, 2008, 87.
Unanyants-Jackson E., Wilson S. (ed.), Directors’ Liability Discharge Proposals: The Implications for Shareholders, Manifest Information Services Ltd, Witham (UK), 2008, 12.
Ünsal D., Christopher J. Wright, Legal Update Corporate, German Federal Supreme Court Revisits Managing Director Fiduciary Duties, GÖRG Partnerschaft von Rechtsanwälten, Berlin, 2013, 2, 124.
A Cross-border Guide for Group Company Directors, Linklaters, 2017, 17, 18, 37, 38, 45, 56, https://-www.linklaters.com/en/insights/publications/2017/may/cross-border-guide-for-group-company-directors[04.12.2017].
Allen & Overy, Corporate Governance in Central and Eastern Europe, Allen & Overy LLP, Bratislava, 2010, 28, 29, http://www.allenovery.com/SiteCollectionDocuments/Corporate%20governance%20in%20CEE.pdf [14.12.2017].
Balfroid C., Liabilities of the Members of the Board of Directors of Capital Companies Under Turkish and Belgian Laws, ADMD Law Office, 2012., http://www.admdlaw.com/liabilities-of-the-members-of-the-board-of-directors-of-capital-companies/#.W2lEfdIzaHs [12.12.2017].
Bonne M., Swinnen T., Piercing Corporate Veil: Directors Personally and Fully Liable For Unpaid Corporate Withholding Taxes While Bankruptcy Procedures Not Yet Final, LexGo Network, 25/11/2013, https://www.lexgo.be/en/papers/commercial-company-law/corporate-law/piercing-corporate-veil-directors-personally-and-fully-liable-for-unpaid-corporate-withholding-taxes-while-bankruptcy-procedures-not-yet-final,83398.html [12.12.2017].
Entrepreneurship - statistical indicators, Eurostat, Data extracted in June 2017., http://ec.europa.eu/¬eu-rostat/stati¬stics-explained/index.php/Entrepreneurship_-_statistical_indicators> [08.01.2018].
European Model Company Act (EMCA), Austria, School of Business and Social Sciences, Aarhus University, 22.02.2018, http://law.au.dk/en/research/projects/european-model-company-act-emca/national-companies-acts¬-¬of-eu-member-states/austria/ [06.10.2017].
Galvan C., The top 10 most competitive economies in Europe, World Economic Forum, 30.09.2015, https://www.weforum.org/agenda/2015/09/the-top-10-most-competitive-economies-in-europe/ [05.01.2018].
Guide to Going Global Corporate, Full handbook, DLA Piper, Belgium, 2017, 64, www.dlapi¬perin-telligence.com/goingglobal [12.12.2017].
Hanschitz K., Liability of Managing Directors of a GmbH Reduced by Contributory Negligence of Staff?, Knoetzl, 2017, http://www.knoetzl.com/news/liability-managing-directors-gmbh-reduced-contributory-negligence-staff/[06.10.2017].
Internal Market, Industry, Entrepreneurship and SMEs, European Commission, http://ec.europa.eu/-growth/smes/business-friendly-environment/sme-definition_en [05.01.2018].
Lombardini L., Italy: The Liability of Non-Executive Directors, Nctm Studio Legale, Last Updated 26.01.2018, http://www.mondaq.com/italy/x/657412/Directors+Officers/The+Liability+¬Of+-NonExecutive+¬Directors [03.01.2018].
OECD Data show a pick-up in Entrepreneurial Activity, OECD, <http://www.oecd.org/newsroom/oecd-data-show-pick-up-in-entrepreneurial-activity.htm> [08.01.2018].
Pierre Demolin P., Materne J., De Sart D., The Directors’ liability under Belgian Company Law and Financial Law, 19.07.2012, http://www.dbblaw.eu/en/news/the-directors-liability-under-belgian-company-law-and-fi¬nanc [06.10.2017].
Self-dealing (Definition), Legal Information Institute (LII), Cornell Law School, <https://www.law.cornell.-edu/wex/self-dealing> [05.10.2017].
R. N. against the Judgment of the High Court in Prague dated 29 June 2006, 4 To 41/2006, Decision of the Supreme Court of the CR, Tdo 1224/2006, http://kraken.slv.cz/5Tdo1224/2006 [29.12.2017].
Percival v. Wright, [1902] 2 Ch 401, Directors' Duties in the United Kingdom, High Court of Justice Cases, United Kingdom Company Case Law, World Heritage Encyclopedia, http://www.worldlibrary.org/-articles/eng/percival_v_wright [04.12.2017].
The Deposit Guarantee Fund (FGD) v. Caribbean Society of Consulting and Auditing, Judgment № 405 of 30 March 2010 (08-17.841), Court of Cassation of France, Commercial, Financial and Economic Chamber, 304.
Walko v. Kalle Pilt, 3-2-1-41-05 Judgment of the Civil Chamber of the Supreme Court of Estonia of 11 May 2005, RT III 2005, 17, 181, https://www.riigiteataja.ee/akt/899418 [06.10.2017].
Hellas Telecommunications (Luxembourg) II S.C.A. v. Hellas Telecommunications s.à r.l, Commercial Ruling XV №1648 / 2015, The Fifteenth Division Of The District Court Of Luxembourg, 34.
German Federal Supreme Court limits the personal liability of company directors for violations of the Unfair Competition Act, Unfair Competition Law 8, September 2014, Decision of 18 June 2014 (Case ref: I ZR 242/12) of the Federal Supreme Court of Germany, http://bcl-ip.com/en/german-federal-supreme-court¬-limits-¬the-personal-liability-of-company-directors-for-violations-of-the-unfair-competition-act/ [26.12.2017].
ჩამოტვირთვები
გამოქვეყნებული
როგორ უნდა ციტირება
გამოცემა
სექცია
ლიცენზია
საავტორო უფლებები (c) 2019 TSU Publishing House
ეს ნამუშევარი ლიცენზირებულია Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 საერთაშორისო ლიცენზიით .
