საერთო სასამართლოების გადაწყვეტილებათა საკონსტიტუციო კონტროლი: სამხრეთ კავკასიის სახელმწიფოების გამოცდილება და პერსპექტივები
საკვანძო სიტყვები:
კონსტიტუციური კონტროლი სამხრეთ კავკასიაში, კონსტიტუციური მართლმსაჯულება, რეალური საკონსტიტუციო კონტროლი.ანოტაცია
სახელმწიფო ხელისუფლების ორგანოებს შორის საკონსტიტუციო სასამართლოს ადგილსა და მნიშვნელობას უმეტესად განაპირობებს ამ ინსტიტუციის დამოუკიდებლობა და მისი კომპეტენციური არსენალი. საკონსტიტუციო სასამართლოს უფლებამოსილებებს შორის განსაკუთრებული ადგილი რეალურ საკონსტიტუციურ კონტროლს უკავია. წინამდებარე სტატიის მიზანი სამხრეთ კავკასიის სახელმწიფოებში რეალური კონტროლის საკანონმდებლო სინამდვილისა და საკონსტიტუციო მართლმსაჯულების შეფასებაა. სტატიაში განხილულია რეალური საკონსტიტუციო კონტორლის ინსტიტუტის არსი და მისი მნიშვნელობა, საკონსტიტუციო სასამართლოს ადგილი აზერბაიჯანში, თურქეთისა და სომხეთის რესპუბლიკებში, შეფასებულია უშუალოდ ამ ინსტიტუტის გავლენა მართლმსაჯულებაზე და რეალური კონტროლის პერსპექტივები სამხრეთ კავკასიის სახელმწიფოებში.
წყაროები
გეგენავა დ., საკონსტიტუციო მართლმსაჯულება საქართველოში, სამართალწარმოების ძირითადი სისტემური პრობლემები, თბ., 2012, 26.
ზოიძე ბ., საკონსტიტუციო კონტროლი და ღირებულებათა წესრიგი საქართველოში, თბ., 2007, 187.
კახიანი გ., აბსტრაქტული ნორმათკონტროლის პრობლემები საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს საქმიანობაში, ჟურნ. „სამართლის ჟურნალი“, №1, 2009, 62.
შარაშიძე მ., საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოსათვის ,,რეალური" კონსტიტუციური სარჩელების განხილვის უფლებამოსილების მინიჭების პერსპექტივები, სტატიათა კრებული ადამიანის უფლებათა დაცვის კონსტიტუციური და საერთაშორისო მექანიზმები, რედ. კორკელია კ., დევერი ბელგიის წინააღმდეგ, 1980, 210.
ხუბუა გ., ტრაუტი ი., კონსტიტუციური მართლმსაჯულება გერმანიაში, თბ., 2001, 28.
Constitution of The Republic of Azerbaijan 1995, art. 130.
Constitution of The Republic of Turkey, 1982, art. 148, 149.
The Law of the Republic of Azerbaijan on Constitutional Court, 1997, art. 34, 36, 50.
The Law of The Azerbaijan Republic On Procedures For Review of Citizen Applications, 1997, art. 23.
Federal Constitutional Court Act Of Germany, 1951, 11.08.1993, art. 90.
Arslan Z., Constitutional Complaint In Turkey: A Cursory Analysis Of Essential Decisions, The draft paper prepared for the Conference “The Best Practices of Individual Complaint to the Constitutional Courts in Europe”, 8, Strasbourg, 2014, 8.
Fremuth M. L., “Patchwork Constitutionalism”, Constitutionalism and Constitutional Litigation in Germany and Beyond the State – A European Perspective, 2011, 379, 384-385.
Gentili G., A Comparative Perspective on Direct Access to Constitutional and Supreme Courts in Africa, Asia, Europe and Latin America: Assessing Advantages for the Italian Constitutional Court, Penn State International Law Review, University of Sussex, 2011, 706.
Gonenc L., Proposed Constitutional Amendments to The 1982 Constitution of Turkey, 2010, 4-5.
Karakamisheva T., Constitutional Complaint – Procedural and Legal Instrument for Development of The Constitutional Justice (Case study – Federal Republic of Germany, Republic of Croatia, Republic of Slovenia and Republic of Macedonia), <http://www.venice.coe.int/WCCJ/Papers/MKD_Karakamisheva_E.pdf>.
Martin C. H., Comparative Human Rights Jurisprudence in Azerbaijan: Theory, Practice and Prospects, Journal of Transnational Law & Policy, College of Law The Florida State University, Tallahassee, 2005, 230, http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=748124.
Mavcic A.M., Individual Complaint As a Domestic Remedy to be Exhausted or Effective Within the Meaning of the ECHR, Comparative and Slovenian Aspect, Slovenia, 2011, 6-7.
Paczolay P., Report Introduction to the Report of the Venice Commission on Individual Access to Constitutional Justice, Conference on Individual Access to Constitutional Justice, Strasburg, 2013, 2.
Patrono M., The Protection of Fundamental Rights By Constitutional Courts – A Comparative Perspective, 2000, 405, 409.
Prakke C.L., Constitutional Law of 15 EU Member States, Edited by Prakke L., Kortmann C., Brandhof H., Burkens M., Calogeropoulos A., Craenen G., Frieden L., Gilhuis P., Ballin E., Koekkoek A., Kraan K., Lunshof H., Meij J., Schagen J., Steenbeek J., Thill J., Deventer, 2004, 356.
Singer M., The Constitutional Court of the German Federal Republic: Jurisdiction Over Individual Complaints, 1982, 332.
Özbudun E., Judicial Review of Political Questions in Turkey,
http://camlaw.rutgers.edu/statecon/workshop11greece07/workshop5/Ozbudun.pdf.
Ulvan N.C., Constitutional Complaint and Individual Complaint In Turkey, Ankara Bar Review, 2013, 181, 184.
Üstün B., Protection of Human Rights By the Turkish Constitutional Court, Short History of the Turkish Constitutional Court, http://www.constcourt.md/public/files/file/conferinta_20ani/programul_conferintei/Burhan_Ustun.pdf.
Speech of Mr. Dean Spielmann, President of the European Court of Human Rights, conference - The best practices of individual complaint to the Constitutional Courts in Europe, Paris, Strasbourg, 2014, 2.
Study on Individual Access to Constitutional Justice, European Commission For Democracy through Law (Venice Commission), №538/2009, Strasburg, 2011, 33, 34, 41, 48, 59.
Annual Report of Activities 2011, European Commission For Democracy Through Law, Strasburg, 2012, 39.
CDL-AD (2004) 043 Opinion on the Proposal to Amend the Constitution of the Republic of Moldova (introduction of the individual complaint to the Constitutional Court) adopted by the Venice Commission at its 61st Plenary Session, 2.
Apostol v. Georgia (2006), ECHR, art. 42.
http://www.codices.coe.int/NXT/gateway.dll?f=templates&fn=default.htm.
