ამორალური და იძულებით დადებული გარიგებები: შედარებითი ანალიზი
DOI:
https://doi.org/10.60131/jlaw.1.2024.7942საკვანძო სიტყვები:
ამორალური, იძულებით დადებული, გარიგებები, არასათანადო ზეგავლენა, გამიჯვნის კრიტერიუმები, ნების ნაკლი.ანოტაცია
წინამდებარე სტატია ეძღვნება ნების ნაკლით დადებულ გარიგებებს, კერძოდ, განიხილავს იძულებით დადებული გარიგებებისა (სკ-ს 85-ე მუხლი) და ამორალური გარიგებების (სკ-ს 54-ე მუხლი) ურთიერთმიმართებას. იძულებით დადებული გარიგებებისა და ამორალური გარიგებების აღრევა ხშირია ქართულ სასამართლო პრაქტიკაში. იძულება, როგორც სოციალურად დასაძრახი აქტი, ხშირადაა შეფასებული ამორალურ ქმედებად, თუმცა ეს იმას არ ნიშნავს, რომ გარიგება ამორალურობის საფუძვლით გაბათილებას ექვემდებარება. სტატიაში გამოკვლეულია გერმანული და ინგლისური სასამართლო პრაქტიკა და იურიდიული ლიტერატურა ზემოაღნიშნულ გარიგებათა ურთიერთმიმართების უკეთ განსასაზღვრად. იმის გათვალისწინებით, რომ ქართული სამართალი განსაკუთრებულად ახლოს დგას გერმანულთან, ლოგიკურია, მასთან პარალელების გავლება. რაც შეეხება ინგლისურ სამართალს, იგი ერთ-ერთი პირველი ქვეყანაა მსოფლიოში, სადაც „არასათანადო ზეგავლენის“ (იგივე ამორალურობის) კონცეფცია დამკვიდრდა. ამორალურ გარიგებებთან მიმართებით, სტატიაში აქცენტი გაკეთდა არა შინაარსობრივად აშკარად ამორალურ გარიგებებზე (მაგ. პროსტიტუცია), არამედ ისეთ გარიგებებზე, რომლებიც ერთი შეხედვით ნეიტრალურია, თუმცა მათი მოტივი ან მიზანი ამორალურია.
წყაროები
Civil Code of Georgia, 1997.
German Civil Code, 1990.
Giorgi Rusiashvili, Civil Code Commentary, Book One, Chanturia (Ed.), Tbilisi, 2017, Article 85, Field 1, 8,11,15, 29, 30 (in Georgian).
Davit Kereselidze, “The Most General Systemic Notions of Private Law,” European and Comparative Law Institute, Tbilisi, 2009 (in Georgian).
Kropholler., German Civil Code, Study Commentary, 13th rev. ed., translated by Zurab Chechelashvili and Tornike Darjania, Tbilisi, 2014, §123 (in Georgian).
Lado Chanturia, General Part of Civil Law, “Samartali” Publishing, Tbilisi, 2011 (in Georgian).
Nino Kavshbaia, Voidness of a Transaction on the Grounds of Immorality, analysis of the ruling on the case საქმე №ას-726-2019 of February 9, 2019, of the Supreme court of Georgia, “Georgian-German Journal of Comparative Law”, 1/2020, Tbilisi, 2020 (in Georgian).
Ketevan Kochashvili, “Intent and Declaration of Intent (Meta-legal and Civilist Analysis),” Law Journal №2/2016, Tbilisi State University, 2016 (in Georgian).
Ruling # ას-475-2020 of November 11, 2021, of the Supreme Court of Georgia (in Georgian).
The ruling №ას-726-2019 of July 5, 2019, of the Supreme Court of Georgia (in Georgian).
Ruling # ას-664-635-2016 of March 2, 2017, of the Supreme Court of Georgia (in Georgian).
Ruling №3/7/679 of December 29, 2017, of the Constitutional Court of Georgia on the case “Broadcasting Company Rustavi-2 LTD” and “TV-company Sakartvelo LTD” v Parliament of Georgia (in Georgian).
Decision #ას-15-15-2016 of March 1, 2016, of the Chamber on Civil Cases of the Supreme Court of Georgia) (in Georgian)
Ruling #ას-662-628-2015 of July 30, 2015, of the Supreme Court of Georgia (in Georgian).
Ruling №2ბ/6052-15 of June 12, 2016, Tbilisi Court of Appeals (in Georgian).
Ruling #ას-423-400-2014 of May 11, 2015, of the Supreme Court of Georgia (in Georgian).
Ruling #ას-715-684-2014 of May 7, 2015, of the Supreme Court of Georgia (in Georgian).
Ruling #ას-132-124-2015 of April 29, 2015, of the Supreme Court of Georgia (in Georgian).
Ruling #ას-865-823-2013 of April 14, 2015, of the Supreme Court of Georgia (in Georgian).
Ruling #ას-333-314-2014 of July 21, 2014, of the Supreme Court of Georgia (in Georgian).
Ruling #2ბ/4202-13 of April 23, 2014, Tbilisi Court of Appeals (in Georgian).
Decision №2ბ/4686-13 of April 15, 2014, of the Chamber on Civil Cases of the Tbilisi Court of Appeals
Ruling #ას-170-163-2013 of May 27, 2013, of the Supreme Court of Georgia (in Georgian).
Ruling #ას-1796-1773-2011 of January 23, 2012, of the Supreme Court of Georgia (in Georgian).
Armin Hadjiani, Duress and Undue Influence in English and German Contract Law: a comparative study on vitiating factors in common and civil law, Oxford U Comparative L Forum, 2002.
F.H. Lawson The Rational Strength of English law, Stevens & Sons Ltd, London 1951, 58.
John Cartwright, Unequal Bargaining: A Study of Vitiating Factors in the Formation of Contracts, Clarendon paperbacks, 1991.
Nathan Tetzlaff, What is Duress in Contract Law, Smith and Partners, 2021. [availabl at: https://smithpartners.co.nz/business-law/contract-law/contract-law-duress/]
Neil Andrews, Contract Law, 11- Duress, Undue Influence and Unconscionability, Cambridge University Press, Cambridge, 2011.
PS Atiyah An Introduction to the Law of Contract, 5th ed Clarendon Oxford, 1995.
Münchener Kommentar Allgemeiner Teil, 4th ed Beck München, § 138 BGB, 2001.
Whittle v Whittle, EWHC 925 (Ch), England and Wales High Court (Chancery Division) Decisions, 2022.
Edwards v Edwards, 481 P.2d 432, Court of Appeals of Colorado, Second Division, 2007.
Gusinskiy v. Russia, 2004, ECHR.
Royal Bank of Scotland v Etridge, UKHL 44, House of Lords, 2001.
CIBC Mortgages v Pitt, UKHL 7, House of Lords, 1994.
Williams v Roffey Bros Ltd, EWCA Civ 5, Court Of Appeal, kingston-upon-thames county court, 1991.
B&S Contractors v Victor Green Publications, ICR 419, Court of Appeal England and Wales, 1984.
Crocker v. Schneider, 683 S.W.2d 335, Court of Appeals of Tennessee, Western Section, at Jackson USA, 1984.
Universe Tankships Inc of Monrovia v International Transport Worker’s Federation, 2 All ER 67, House of Lords, 1982.
Tidwell v. Critz, 248 Ga. 201, Supreme Court of Georgia, 1981.
Pao On v Lau Yiu Long, UKPC 17, Court of Appeal of Hong Kong, 1980.
Sibeon v The Sibotre, 1 Lloyd’s Rep 293, England and Wales High Court, 1976.
Lloyds Bank v Bundy, EWCA Civ 8, Court Of Appeal, Salisbury County Court UK, 1974.
Barton v Armstrong, UKPC 27, The court of appeal of the supreme court of new south wales, judgment of the lords of the judicial committee of the privy council, 1973.
Scurry v. Cook, 59 S.E.2d 371, Supreme Court of Georgia,1950.
Burroughs v. Reed, RDB-20-2316, United States District Court, District of Maryland, 1920.
Maskell v Horner, 3 KB 106, Senior Courts of England and Wales, 1915.
Skeate v Beale, 11 Ad&El 983, Court of the Queen's Bench, England and Wales,1841.
BGH, IX ZR 204/12, 2013.
BGHZ 146, V ZR 437/99, 2001.
BGH NJW, IX ZR 227/93, 1994.
https://www.claims.co.uk/knowledge-base/contract-law/duress-undue-influence-in-contracts [20.01.2024].
გამოქვეყნებული
როგორ უნდა ციტირება
გამოცემა
სექცია
ლიცენზია
ეს ნამუშევარი ლიცენზირებულია Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 საერთაშორისო ლიცენზიით .
