დემოკრატიულ საზოგადოებაში მნიშვნელოვანი საჯაროსამართლებრივი ფუნქციის მქონე თანამდებობის პირების სამსახურიდან დაუსაბუთებელი გათავისუფლებისგან დაცვის კონსტიტუციური გარანტიები

ავტორები

  • მაია კოპალეიშვილი

DOI:

https://doi.org/10.60131/jlaw.2.2022.7028

საკვანძო სიტყვები:

საჯაროსამართლებრივი ფუნქციის მატარებელი თანამდებობის პირი, სახელმწიფო ინსპექტორის თანამდებობა, განსაზღვრული ვადით არჩეული პირებისათვის დამოუკიდებლობის გარანტიების შექმნა, თანამდებობრივი სტატუსის დაცვის კონსტიტუციური გარანტია, უფლებამოსილების შეწყვეტის კონსტიტუციასთან შესაბამისობის საკითხი, საჯარო და ინდივიდუალურ ინტერესებს შორის თანაზომიერების ბალანსის დაცვა.

ანოტაცია

დემოკრატიულ საზოგადოებაში საკანონმდებლო ორგანოს მიერ კონკრეტული ვადით არჩეული,  განსაკუთრებული საჯაროსამართლებრივი ფუნქციის მატარებელი თანამდებობის პირების საქმიანობა უნდა იყოს სტაბილური. მართალია, რიგ ასეთ თანამდებობის პირებს არ აქვთ კონსტიტუციური სტატუსი, მაგრამ მიუხედავად ამისა, მათი თანამდებობიდან გათავისუფლება არ უნდა მოხდეს დაუსაბუთებლად, უფლების დაცვის კონსტიტუციური გარანტიების დარღვევით. განსაზღვრული ვადით თანამდებობაზე გამწესებით, კანონმდებელი ამ თანამდებობის პირს აღჭურავს დამოუკიდებლობის გარანტიებით. პიროვნული და ინსტიტუციონალური დამოუკიდებლობა საჭიროა მიუკერძოებელი გადაწყვეტილების მიღებისთვის და, შესაბამისად, ეს არის მიუკერძოებლობის წინაპირობა. ასეთი პირების თანამდებობრივი უფლებამოსილების შეზღუდვისას კანონმდებელს ევალება დაასაბუთოს ის ღირებული საჯარო (ლეგიტიმური) ინტერესი, რომელმაც  უფლების შეზღუდვის აუცილებლობა განაპირობა.

საჯარო ინსტიტუტების რეფორმირება ხელისუფლების დისკრეციული უფლებამოსილებაა, თუმცა საკანონმდებლო ნორმით გათვალისწინებული უნდა იქნას ასეთი თანამდებობის პირებისთვის დარჩენილ ვადაში უფლებამოსილების გაგრძელების შესაძლებლობა რომელიმე ახლად შექმნილი სამსახურის ხელმძღვანელად.  უფლებამოსილების ვადის შეწყვეტა გამართლებული იქნებოდა, თუ ინსტიტუციური რეფორმირების მიზანი  ფუნდამენტურად განსხვავებული ფუნქციების განხორციელება იქნებოდა. ამასთან, უფლებამოსილების ნაადრევად შეწყვეტა  უდავოდ  იწვევს „მსუსხავ ეფექტს“ არა მხოლოდ გათავისუფლებული პირის მიმართ, არამედ სხვა საჯარო თანამდებობის პირების მიმართაც.  სადავო სამართლებრივმა ნორმამ დათრგუნა ისინი, რადგან მათ არ აქვთ საჯარო თანამდებობრივი უფლებამოსილების ვადაში შეუფერხებლად განხორციელების სტაბილურობის განცდა.

ავტორის ბიოგრაფია

მაია კოპალეიშვილი

ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის იურიდიული ფაკულტეტის პროფესორი, საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლოს ყოფილი მოსამართლე.

წყაროები

Constitution of Georgia, 24/08/1995.

Law of Georgia "On State Inspector Service", 07/21/2018.

Organic Law of Georgia "On the Constitutional Court of Georgia", 31/01/1996.

Kopaleishvili M., on the issue of invalidating a legal act, "Law Journal", No. 2, 2016, 170-179 (in Georgian).

Minutes of the Constitutional Court of Georgia No. 1/1/1673 of February 28, 2022 in the case "Londa Toloraya v. Parliament of Georgia", III-3.

Decision No. 1/9/1673,1681 of the Constitutional Court of Georgia of November 17, 2022 on the case: "Londa Toloraya and the Public Defender of Georgia against the Parliament of Georgia", II-33, III-1.

Decision No. 3/1/1298,1313 of the Constitutional Court of Georgia dated April 23, 2021 in the case "Tamaz Mechiauri vs. Parliament of Georgia", II-5, 10.

Decision No. 3/1/752 of the Constitutional Court of Georgia dated December 14, 2018 in the case "Green Alternative" against the Parliament of Georgia, II-28.

Decision No. 3/2/717 of the Constitutional Court of Georgia dated April 7, 2017 in the case "Citizens of Georgia Moonusa Kevlishvili, Nazi Dotiashvili and Marina Gloveli against the Parliament of Georgia", II-13, 14.

Decision No. 3/3/600 of the Constitutional Court of Georgia dated May 17, 2017 on the case "Citizen of Georgia Kakha Kukava vs. Parliament of Georgia", II-48.

Decision No. 3/4/550 of the Constitutional Court of Georgia dated October 17, 2017 on the case "Georgian citizen Nodar Dvali vs. Parliament of Georgia", II-26, 43.

Decision No. 1/2/569 of the Constitutional Court of Georgia dated April 11, 2014 in the case "Citizens of Georgia - Davit Kandelaki, Natalia Dvali, Zurab Davitashvili, Emzar Goguadze, Giorgi Meladze and Mamuka Pachuashvili against the Parliament of Georgia", II-1, 7, 29 , 30, 33-44, 53.

Decision No. 3/2/574 of the Constitutional Court of Georgia dated May 23, 2014 on the case "Georgia Citizen Giorgi Ugulava vs. Parliament of Georgia", II-19.

Decision No. 3/1/512 of the Constitutional Court of Georgia dated June 26, 2012 in the case "Danish citizen Heike Kronqvist vs. Parliament of Georgia", II-65.

Decision No. 1/1/477 of the Constitutional Court of December 22, 2011 in the case "Public Defender of Georgia vs. Parliament of Georgia", II-45.

Decision No. 2/1/415 of the Constitutional Court of Georgia dated April 6, 2009 in the case "Defender of the People's Republic of Georgia against the Parliament of Georgia", II-13.

Decision No. 1/2/384 of the Constitutional Court of July 2, 2007 on the case "Citizens of Georgia - Davit Jimsheleishvili, Tariel Gvetadze and Neli Dalalishvili against the Parliament of Georgia", II-19.

Decision No. 2/2-389 of the Constitutional Court of Georgia dated October 26, 2007 on the case "Georgian citizen Maya Natadze and others against the Parliament of Georgia and the President of Georgia", II-18.

Decision No. 2/2-389 of the Constitutional Court of Georgia dated October 26, 2007 on the case "Georgian citizen Maya Natadze and others against the Parliament of Georgia and the President of Georgia", II-5.

Case of Baka v. Hungary, Application no. 20261/12, §150, 155-156,173, 23 June 2016.

Case of Grzeda v. Poland, Application no. 43572/18, §279, 308, 15 March 2022.

Case of Oleksandr Volkov v. Ukraine, no. 21722/11, §150, ECHR 2013

ჩამოტვირთვები

გამოქვეყნებული

2022-12-30

როგორ უნდა ციტირება

კოპალეიშვილი მ. (2022). დემოკრატიულ საზოგადოებაში მნიშვნელოვანი საჯაროსამართლებრივი ფუნქციის მქონე თანამდებობის პირების სამსახურიდან დაუსაბუთებელი გათავისუფლებისგან დაცვის კონსტიტუციური გარანტიები. სამართლის ჟურნალი, (2), 185–200 (Geo) 171. https://doi.org/10.60131/jlaw.2.2022.7028

გამოცემა

სექცია

სტატიები