სამოსამართლო სამართალი, როგორც სამართლის წყარო (სამართლებრივი პრობლემების გადაჭრა და სამართლის განვითარება)
საკვანძო სიტყვები:
მოსამართლე, სამოსამართლო სამართალი, სამართლის ნორმა, სამართლის წყარო, სამართლის განვითარება, სამართლებრივი პრობლემების გადაჭრა, სამართლის ნორმის განმარტება.ანოტაცია
„მართლმსაჯულება, სამართლის ქმნა ერთი იმისთანა არსებითი საჭიროებაა, ურომლისოდაც ერთი დღეც არ შეუძლია იცხოვროს ქვეყანამ და ერმა“
ილია ჭავჭავაძე[1]
მართლმსაჯულების სისტემის ეფექტურობა სამართლებრივი წესრიგის განმტკიცებისა და სამართლებრივი უსაფრთხოების უზრუნველყოფის ფუნდამენტურ წინაპირობას წარმოადგენს.[2] სამართალგამოყენებითი საქმიანობა ხორციელდება სახელისუფლებო ორგანოებისა და სასამართლოების მიერ. ამასთან, სამართლის ხარვეზის გამოვლენისას სასამართლოები ცდილობენ აღმოფხვრან არსებული პრობლემები. სამართლის ხარვეზების გამოვლენა ხდება სამართალგამოყენებითი საქმიანობის განხორციელებისას, სადაც განსაკუთრებულ ადგილს იკავებს სასამართლოების საქმიანობა, ვინაიდან სწორედ მათ განკარგულებაშია რეალური შესაძლებლობები, გამოავლინონ და დასძლიონ სამართლის ნორმებში არსებული ხარვეზები მათი განმარტების გზით.[3]
რომანულ-გერმანული სამართლის სისტემის ქვეყნებში გაბატონებული დოქტრინის თანახმად, სამოსამართლო სამართალი არ განიხილება როგორც „სამართლის წყაროს“ პრედიკატის მიკუთვნების „ღირსი“ და მას არ აქვს მბოჭავი საფუძველი სამართალთან მიმართებით.[4] მიუხედავად აღნიშნული შეხედულებისა, იურიდიულ ლიტერატურაში არსებობს აზრთა სხვადასხვაობა აღნიშნულ საკითხთან დაკავშირებით.
წინამდებარე სტატიის მიზანია განიხილოს ე.წ. სამოსამართლო სამართალი, როგორც სამართლის წყარო, წარმოაჩინოს სასამართლოს როლი სამართლებრივი პრობლემების გადაჭრისა და სამართლის განვითარების საქმეში. დასახულ ამოცანათა გადაწყვეტისას ნაშრომში გამოყენებულია ლოგიკური ანალიზი, წარმოდგენილია საკითხის ინფორმაციულ-შემეცნებითი ასპექტები, განხილულია სასამართლო პრაქტიკა.
* ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის დოქტორანტი, ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტისა და თბილისის სასწავლო უნივერსიტეტის მოწვეული ლექტორი, სსიპ - იუსტიციის სასწავლო ცენტრის იურიდიული მიმართულების მოწვეული ტრენერი, დავით ბატონიშვილის სამართლის ინსტიტუტის ასოცირებული მკვლევარი, საქართველოს ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების სამინისტროს სსიპ - სახელმწიფო ქონების ეროვნული სააგენტოს პრივატიზების დეპარტამენტის წამყვანი სპეციალისტი.
[1] ჭავჭავაძე ი., თხზულებათა სრული კრებული (ოც ტომად), ტ. 13, თბ., 2007, 62.
[2] შმიტი შ., რიჰტერი ჰ., მოსამართლის მიერ გადაწყვეტილების მიღების პროცესი სამოქალაქო სამართალში, GIZ, 2013, 3.
[3] კოხრეიძე ლ., ზოგიერთი სამოქალაქო-სამართლებრივი ნორმის განმარტების პრობლემები კანონით მემკვიდრეობასთან დაკავშირებული დავების განხილვისას, ჟურნ. „მართლმსაჯულება და კანონი“, №2 (41)’ 14, თბ., 2014, 13.
[4] Kruse H.W., Das Richterrrecht als Rechtsquelle des innerstaatlichen Rechts, Tübingen, 1971, 3.
წყაროები
The Constitution of Georgia, 24/08/1995.
Civil Procedure Code of Georgia, 14/11/1997.
General Administrative Code of Georgia, 25/06/1999.
Administrative Procedure Code of Georgia, 23/07/1999.
Organic Law of Georgia on General Courts, 04/12/2009.
Law of Georgia on Normative Acts, 22/10/2009.
Adeishvili Z., Vardiashvili K., Izoria L., Kaladze N., Kopaleishvili M., Skhirtladze N., Turava P., Kitoshvili D., General Administrative Law Manual, Tbilisi, 2005, 228.
Cipelius R., Doctrine of Legal Methods, 10th ed., Munich, 2006, 23, 83, 99, 100, 105-106.
Chavchavadze I., Full Collection of Works (20 Volumes), 13, Tbilisi, 2007, 62.
Davidy R., The Main Legal Systems of Modernity, ed. by Ninidze T., Tbilisi, 2010, 226.
Giorgadze G., Kopaleishvili M., Loria A., Loria V., Loria Kh., Salkhinashvili M., Tskepladze N., Chkareuli Ts., Kharshiladze I., Commentary of the Administrative Procedure Code of Georgia, V. Loria's edition, Tbilisi, 2008.17.
Izoria L., Modern State, Modern Administration, Tbilisi, 2009, 191.
Khoperia R., Control of the Decision Taken by the Administrative Body within Discretionary Powers, Dissertation Work, 2017, 31-32, 64-95.
Khubua G., Theory of Law, Tbilisi, 130, 133-134.
Khubua G., Sumererman KP, TSU, editions of the Institute of Administrative Sciences, Vol. 3, Tbilisi, 2016, 160.
Kilasonia N., Informal and Formal Procedures of People's Participation in Administrative Normative and their Judicial Control, Dissertation Work, Tbilisi, 2016, 101-102.
Kopaleishvili M., Administrative Transaction, Tbilisi, 2003, 20.
Kopaleishvili M., Skhirtladze N., Kardava E., Turava P. (eds.), Administrative Procedure Law Guide, Tbilisi, 2008, 398, 404.
Kokhreidze L., Problems of Defining Some Civil Legal Norms When Discussing Disputes Concerning Legacy Justice and Law, №2 (41) '14, 10-11, 13, 15.
Kramer E A., Jurustische methodenlehre, fünfte auflage, verlage C,H. beck München, 2016, 191.
Kruse H.W., Das Richterrrecht als Rechtsquelle des innerstaatlichen Rechts, Tübingen, 1971, 3, 6, 8, 15-16.
Liluashvili T., Court Subordination of Administrative Cases (departmental subdivision) and Jurisprudence. "Justice", Tbilisi, №1, 2007, 36.
Papiashvili Sh., Introduction to Legal Specialty, Tbilisi, 2006, 229.
Papuashvili Sh., Legal Trends, Development of Law through Judicial Law and Access to Justice, Journal. "Georgian Law Review" 6 №4 2003, Tbilisi, 458, 460.
Reimer F., Jurustiche Methodenlehre, Nomos, 2016, 105.
Rüthers B., Fischer Ch., Birk A., Rechtstheorie mit juristischer Methodenlehre, 9. Auflage, C.H BESK, 2016, 571-575.
Savannel B., General Theory of Law, Tbilisi, 2005, 36, 38-39.
Schmidt R. H., Judge's Decision Making Process in Civil Law, GIZ, 2013.
Turava P., Tskepladze N., General Administrative Law Guide, Tbilisi, 2013, 232, 235.
Tskhadadze Street, The Subject of the Administrative Agreement in Public Administration, June. "Man and Constitution", Tbilisi, 2006, №3, 116.
Vachadze M., Todria I., Turava P., Tskepladze N., Comment of the Administrative Procedure Code of Georgia, Tbilisi, 2005, 29.
Vacheishvili A., General Theory of Law, Tbilisi, 2010, 139.
Wienbracke M., Juristische Methodenlehre, C.F. Müller, 2016, 107.
The case of supreme court BS-211-210 (K-16), 4 October 2016.
The case of supreme court NB-68-67 (K-16), 4 October 2016.
The case of supreme court BS-849-841 (G-15), March 22, 2016.
The case of supreme court N3B / 1952-15 of February 4, 2016 of the Chamber of Administrative Cases of the Tbilisi Court of Appeals.
The case of supreme court №S-506-499 (G-15), 22 December 2015.
Decision of the Chamber of Administrative Cases of Tbilisi Court of Appeals №3B/ 762-14 of 19 June 2014.
Decision of the Chamber of Administrative Cases of Tbilisi Court of Appeals №3B/1474-15 of June 15, 2014.
The case of supreme court NB-534-515 (K-13), May 20, 2014.
The case of supreme court NB-389-378 (K-13), May 20, 2014.
The case of supreme court NB-668-653 (G-14), March 10, 2015.
The case of supreme court N-534-515 (K-13), May 20, 2014.
The case of supreme court NB-551-532 (K-13), 27 March 2014.
The case of supreme court NB-348-345 (K11), 9 June 2011.
The case of supreme court BS-233-224 (G-10) on April 10, 2010
The case of supreme court NB-1461-1395 (G-09), December 17, 2009.
The Decree of the Constitutional Court of Georgia No. 2/3/423 of 7 December 2009 in the case of the Public Defender against the Parliament of Georgia
The case of supreme court NB-896-863 (K-08), 14 January 2009.
http://gil.mylaw.ge/ka/dictionary/6.html.
ჩამოტვირთვები
გამოქვეყნებული
როგორ უნდა ციტირება
გამოცემა
სექცია
ლიცენზია
საავტორო უფლებები (c) 2019 TSU Publishing House
ეს ნამუშევარი ლიცენზირებულია Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 საერთაშორისო ლიცენზიით .
